په برټيش کتابتون کي،د پښتو د پخوانييو چاپي اثارو تشريحي کتابښود

قامِعُ البدع و الشرور فی زيارت القبور
ليکوال/ مؤلف : علامه تقي البرکوي
ژباړونکی : د پښين اوسېدونکي - عبدالشکور کاکړي له عربي څخه په پښتو ژباړلئ دئ .
خپروونکی : نامالوم؛ خو اثر د منشي ذاکر حسين په پاملرنه چاپ سوی دئ .
د چاپ ځای: صابر اليکټريک پريس، لاهور
د چاپ کال : ۱۳۵۶ هـ ق
ټول مخونه : ۱۶۰
موضوع : د دې کتاب لومړۍ برخه د رسول الله ( ص) د حديثونو او د هغه د اصحابو د روايتونو پر بنسټ، د مړو د قبرونو په اړه له عربي څخه په پښتو ژباړل سوې ده . په دوهمه برخه کي يې د باوري اسلامي سرچينو په رڼا کي، د قبرونو او نورو سپېڅلو ځايونو د ښايسته کولو، لمانځني او داسي نورو بدعتونو په اړه د مترجم له خوا په زړه پوري تحقيقي مالومات را غونډ سوي دي . ټول کتاب منظم فهرست لري؛ او موضوعات يې په روانه ژبه بيان سوي دي .
په بريټيش کتابتون کي د المارۍ نخښه :
Pashto f 108/C

Qāme-ul-bidá wal �urúr fi Ziārát-i-Qubúr
A painstaking Islāmic study on the refutation of heretical visitation, decoration and worship of tombs, shrines and other holy places, translated into Paş̣tó by Abdul �akúr Kākaŗí of P̣şin from the Arabic version of Alāmá Taqí Barakwí, accompanied by a separate exposition on the same topic by the the translator (Lahore: n. p.,1937) pp. 160. Pashto f 108/C

قدوری مترجمۀ افغانی
ليکوال/ مؤلف : ابوالحسين احمد بن محمد بن احمد قدوری
ژباړونکی : نامالوم
خپروونکي : ايشر سينګهـ او رتن سينګهـ
د چاپ ځای : يوسفي مطبعه، ډيلی
د چاپ کال : ۱۳۰۵هـ ق
ټول مخونه : ۱۴۴
موضوع : د حنفي مذهب له لارښوونو او فتواوو سره سم د بېلابېلو فقهي او اسلامي مسألو په اړه په قدوري مشهور د ابوالحسين احمد بن محمد بن احمد د نامتو اثر � المختصر � پښتو ژباړه، چي د � قدوري مترجمۀ افغانی � په نامه چاپ سوې ده . عربي متن ټکی په ټکی پښتو ته اړول سوی دئ، نوځکه يې په ترجمه کي خوند نسته . د کتاب پر څنډو، په ډېر ميده خط اضافي تشريحات ( په عربي ژبه) هم راغلي دي .
په بريټيش کتابتون کي د المارۍ نخښه :
14527.d.3
له پارسي ترجمې سره د � قدوري� ديوې بلي بڼې لپاره، د المارۍ دا نخښه وګورئ :
14527.dd.5

Quduri Mutarjamá-i-Afğ āni
A compendium of Islāmic law, under Hanfi school of thought, entitled �Al-Muxtasár� by Abul-Husian Ahmád son of Mahmád, grandson of Ahmad, generally known as Qúdurí, Arabic text with interlinear verbatim translation in Paş̣to by anonymous translator (Delhi: I�ar Singh & Ratán Singh, 1886) pp. 144. 14527.d.3
For another version of �Qúdurí� with both Paş̣to and Persian translations, see the following shelfmark in the British Library:
14527.dd.5

قرآن شريف مترجم
لومړی چاپ
سموونکی: مولوي عبدالحق
د کتاب پر وروستي مخ هم دغه کسان د قرآن شريف د تصحيح کوونکو او تنقيح کوونکو په توګه ياد سوي دي، چي ښايي اشاره يې د ژباړونکو ډلي ته وي : قاضي عبدالله، مولوي فضل الحق، مولوي دوست محمد، مولوي عبدالحميد، مولوي الياس، مولوي فضل رحيم .
خپروونکي : امير محمد
د چاپ ځای : فاروقي مطبعه، ډيلی
د چاپ کال : ۱۳۱۹ هـ ق/ ۱۹۰۱ � ۱۹۰۲م
ټول مخونه : ۹۶۰
موضوع : په دې کتاب کي، د ټول سپېڅلي قرآن ټکی په ټکی پښتو ژباړه راغلې ده، چي تر عربي متن لاندي کښل سوې ده . د کتاب پر څنډود اړونده مسألو د بيان او روښانولو لپاره د ابن عباس، معــــالم التنزيل، روح البـــــــــــيان، تفسير يسير او موضح القرآن تفسيرونو ځيني برخي وړاندي سوی دئ . تفسير شريف پر ژړ کاغذ او لويه ګچه چاپ سوی دئ .
په بريټيش کتابتون کي د المارۍ نخښه :
ARAB H.16
دوهم چاپ
سموونکی: مولوي عبدالحق .
د کتاب پر وروستي مخ، دغه نومونه هم د مصححانو او ناقحانو په نامه ياد سوي دي :
قاضي عبدالله، مولوي فضل حق، مولوي دوست محمد، محمد عبدالرشيد، مولوي عبدالحميد، مولوي فضل رحيم او مولوي محمد الياس . ښايي دا کسان په حقيقت کي د قران کريم پښتو ژباړونکی وي ( ؟)
خپروونکي : امير محمد
د چاپ ځای : نولکشور، لاهور
د چاپ کال : ۱۳۲۷هـ ق/۱۹۰۹- ۱۹۱۰م
ټول مخونه : ۹۶۰
موضوع : په دې چاپ کي هم د ټول قرآن شريف پرتحت اللفظي پښتو ترجمې سربېره، د قرآني ايتونو د تفسير او تأويل په مقصدد کتاب پر بغلي څنډو د فتح الرحمن، روح البيان، ابن کثير، تفسير يسير، فتح البيان، موضح القران، تفسير وحيدي او جامع البيان تفسيرونو ځيني برخي وړاندي سوي دي . کتاب پر نارنجي کاغذ او لويه ګچه چاپ سوی دئ .
په بريټيش کتابتون کي د المارۍ نخښه :
ARAB H.4
په بريټيش کتابتون کي، د پښتو تفسيرونو د نورو بڼو لپاره، د المارۍ دا نخښي وګورئ :
14163.b.14(6)
14163.b.1
VT 3720/j
14163.b.8
14163.b.4.(7)
14163.b13.(4)
Pashto f 107/b
14163.b.14(7)

Qúrān �arif Mutarjim
A Holy Qúrān with verbatim interlinear Paştó translation and marginal commentaries excerpted from several commentaries, such as the Ibn-i-Abā́s, the Máālim-ul-Tanzīl, the Rúh-ul-Bayā́n, the Mauzih-ul-Qúrān, Tafsír-i-Yasír, Tafsír-i-Wahidí, Fath-ul-Rahmān, Ibn-i-Kasír, Jā́me-ul-Bayā́n etc. Ed. Maulawí Abdul Haq , et al., two editions:
1st ed. (Delhi: Amír Muhamád, 1901-1902) pp. 960. ARAB H.16
2nd ed. (Lahore: Amír Muhamád, 1909-1910) pp. 960. ARAB. H. 4
For other translations and commentaries of the Holy Qurān, see the following shelfmarks in the British Library:
14163.b.14(6)
14163.b.1
VT 3720/j
14163.b.8
14163.b.4.(7)
14163.b13.(4)
Pashto f 107/b
14163.b.14(7)

قصص الانبيأ المعروف به جواهر الانبيأ
ليکوال/ مؤلف : اسحاق بن ابراهيم نيشابوري
ژباړونکی : احمد
لومړی چاپ
لومړی چاپ د � قصص الانبيأ کلان مشهور به جواهر الانبيأ� په نامه هم ياد سوی دئ .
خپروونکي : غلام مرسلين او غلام صمداني
د چاپ ځای : فيض عام مطبعه، ډيلی
د چاپ کال : ۱۳۰۱ هـ ق
ټول مخونه : ۳۵۲
په بريټيش کتابتون کي د المارۍ نخښه :
14163.b.5
دوهم چاپ
دوهم چاپ د� قصص الانبيأ المعروف به جواهر الانبيأ � تر عنوان لاندي خپور سوی دئ .
خپروونکي : چهجوسینګهـ او جيون سينګهـ
د چاپ ځای : هندو پريس، ډيلی
د چاپ کال : ۱۳۰۸ هـ ق
ټول مخونه : ۳۲۸
په بريټيش کتابتون کي د المارۍ نخښه :
14163.b.3
دريم چاپ
دريم چاپ ته هم د � قصص الانبيأ المعروف به جواهر الانبيأ� نوم ور کړل سوی دئ . د دې چاپ په وروستۍ برخه کي، د کتاب د ژباړونکي ( احمد) ځيني نظمونه، د سيد ابو عليشاه له خوا � د محمد حنيفه جنګنامه � او د حضرت علي کرم الله وجهه شهادتنامه هم راغلې ده، چي د محمد حسين له خوا په پښتو نظم ويل سوې ده . د کتاب په پيل کي، د ټولو مندرجاتو منظم فهرست هم وړاندي سوی دئ .
خپروونکي : سادهوسينګهـ او سيواسينګهـ
د چاپ ځای : منشي لکشور مطبعه، لاهور
د چاپ کال : ۱۳۲۹ هـ ق
ټول مخونه : ۳۷۶
موضوع : په دې کتاب کي له قرآني نصوصو او روايتونو سره سم، له حضرت ادم ( ع ) څخه بيا تر خاتم الانبيأ- حضرت محمد ( ص) پوري د زياترو پېغمبرانو پر ژوند او معجزو سربېره، د بدر او اُحُد د غزاوو او په خاصه توګه د اسلام د ستر او وياړلي پېغمبر - حضرت محمد( ص ) د معجزو او رحلت په اړه، بشپړ مالومات وړاندي سوي دي .
په بريټيش کتابتون کي د المارۍ نخښه :
VT 3759
په بريټيش کتابتون کي، د پښتو ادب د ځينو نورو حماسي نظمونو او کيسو لپاره، د المارۍ دغه نخښي وګورئ :
Pashto d.2
14163.c.10(8(
VT 3760/c
14163.c.13.(1)
14163.c.13.(2)
14163.d.8.(7)
14163.c.16.(2)
Pashto f 55
14163.b.17.(3)
14163.c.2
14163.c.13(4)
VT 3760/aa
14003.b.7

Qisás-ul-Anbyā́ Mārúf ba Jawāher-ul-Anbyā́
The Paştó version of �Qisás-ul-Anbyā́� regarding the history and miracles of God�s messengers, from Adam to Muhamád (p.b.u.h.)as well as a brief account of the Holy wars of Bәdr and Uhud, translated by Ahmad, from the Persian version of Ishāq ibn-i-Ibrāhím Ni�āburí, to which are added a number of Ğazáls by the translator, published by various publishers under differnent titles:
1st ed. entitled �Qisás-ul-Anbyā́-i-Kalā́n Ma�húr ba Jawāher-ul-Anbyā́�
(Delhi:Ğulām Mursalín & Ğulām Samadāní, 1301A.H./1884A.D.) pp. 352. 14163.b.
In addition to a number of Ğazáls by the translator of the book, Ahmad, the 2nd edition is also accompanied by the epics of Muhamád Hanifá, entitled �The Muhamád Hanifá Jangnāma�and a short account of the martyrdom of Hazrát Alí, the fourth caliph of Islām, by syed Abu Alí �ā (Delhi:Čajó Singh & Jiwan Singh,1892) pp. 328.
3rd ed. (Lahore: Sādu Singh & Siwā Singh,1911) pp. 376. VT 3759

قصص الانبيأ کلان مشهور به جواهر الانبيأ
وګورئ : قصص الانبيأ المعروف به جواهر الانبيأ
Qisás-ul-Anbyā́-i-Kalā́n Ma�húr ba Jawāher-ul-Anbyā́
See: Qisás-ul-Anbyā́ Mārúf ba Jawāher-ul-Anbyā́

قصۀ آدم خان و درخانۍ
لومړی چاپ
ليکوال : د خوشال خان خټک زوی- صدر خان خټک دا کيسه په نظم ويلې د ه . د اشنغر د تپۀ تنګي مولوي احمد دا کيسه د پښتو ژبي بهرنييو زده کوونکو ته د يوه لنډ ناول په څېر، په ډېر اسانه او ساده نثرکښلې ده . دا منثوره کیسه په ځينو ځايو کي نارې هم لري .
خپروونکی : نامالوم
د چاپ ځای : سرکاري مطبعه، لاهور
د چاپ کال : ۱۸۷۲م
ټول مخونه : ۴۳
په بريټيش کتابتون کي د المارۍ نخښه :
14163.c.20
دوهم چاپ
ليکوال : د اشنغر د تپۀ تنګي مولوي احمد
خپروونکی : نامالوم
د چاپ ځای : سرکاري مطبعه، لاهور
د چاپ کال : ۱۸۷۴م
ټول مخونه : ۴۳
په بريټيش کتابتون کي د المارۍ نخښه :
14163.c.21
دريم چاپ
ليکوال : سيد اکبر شاه
خپروونکي : ګل احمد جان او امير محمد
د چاپ ځای : مطبعۀ محمود، ډيلی
د چاپ کال : ۱۳۰۲ هـ ق
ټول مخونه : ۵۶
په بريټيش کتابتون کي د المارۍ نخښه :
14163.c.5
موضوع : په دې کتابګوټي کي د سوات د لوړي باز درې د ادم خان او د کښته بازدرې د درخانۍ د میني خوږه کيسه په منظومه توګه بيان سوې ده . د دريم چاپ په وروستۍ برخه کي د داد محمد، شرف او رفيق يوه يوه غزله هم چاپ سوې ده .
په ځينو برتانوي کتابتونو کي، د ادم او درخانۍ ( درخو) د منظومي کيسې خطي نسخې هم سته، چي د موندني پتي يې دادي :
B.M.Or.2825-Foll.44
I.O.MSS.Pashto D3-Foll.11
C.U.L.Add 320-Foll.26
Rylands.Afghan 9-Foll.30
د خطي نسخې لمبر د بلومهارډ، بريټيش موزيم لمبر د اوسني فهرست لمبر
اضافي ( Additional)
۴۵۰۲ ۵۰ ۱۲۷


Qisá-i-Adam Xān wa Durxānəy
A popular romantic story, in verse, attributed to Adam Xā́n and Durxānəy of Swāt by different authors, such as Sadár Xā́n Xaţák son of Xwa�āl Xā́n Xaţák, Maulawi Ahmad of Tapá-i-Tangi-i-A�nağar and Syed Akbar �ā́, three editions:
1st ed.(Lahore: n.p., 1872) pp. 43. 14163.c.20
2nd ed.(Lahore: n.p., 1874) pp. 43. 14163.c.21
3rd ed.(Delhi:Gwal Ahmád Jā́n & Amir Muhamád, 1302 A.H./1885A.D.) pp. 56. A total of three ğazáls, one each, by Dād Muhamád, �aráf and Rafiq are also subjoined to the third edition. 14163. c.5
See the following shelfmarks for a number of manuscripts of �Qisá-i-Adam Xān wa Durxānəy� in some British academic libraries:
B.M.Or.2825-Foll.44
I.O.MSS.Pashto D3-Foll.11
C.U.L.Add 320-Foll.26
Rylands.Afghan 9-Foll.30
Ms. No. Blum. & British Mu.No. Present Cat.
( Additional)
4502 50 127

قصۀ ابراهيم
ليکوال : محمد امين - د حافظ عبدالرحيم زوی
خپروونکی : ميا محمد صحاف
د چاپ ځای : ډيلی
د چاپ کال : ۱۳۰۰ هـ ق
موضوع : د ا کوچنۍ کيسه د يوه بېل اثر په توګه د مراد علي ننګرهاري د� تفسير يسير � د ( ۲ � ۱۰ ) مخونو پر لمنو چاپ سوې ده .
په بريټيش کتابتون کي د المارۍ نخښه :
14163.b.14.(6)

Qisá-i-Ibrāhim, Abraham
A metrical story on the biography and miracles of Prophet Ibrahim, Abraham(p.b.u.h.) based on the Qurānic verses by Muhamád Amín son of Hāfiz Aduŕahím, subjoined to�Tafsír-i-Yasír� by Murād Alí Nangarhārí Kāmáwí, two editions:
1st ed. (Delhi: Myā Muhamád Sahāf, 1300 A.H./1883 A.D.) pp. 2-10 margins. 14163.b.14.(6)
2nd ed. (Delhi: Mír Muhamád, 1888) pp. 2-10 margins. 14163.b.1

قصۀ بادشاه هارون الرشيد
ليکوال : فضل نور، د مردان اوسېدونکی
خپروونکي : د نوښار ديوان ټهاکر سينګهـ او زامن
د چاپ ځای : پبليک پرينټينګ پريس، لاهور
د چاپ کال : نامالوم
ټول مخونه : ۴۱
موضوع : دا کيسه تر بېلابېلو سرليکونو لاندي د مشهور عباسي خليفه - هارون الرشيدد ژوند او کړنو په باره کي، په پښتو نظم ليکل سوې ده .
په بريټيش کتابتون کي د المارۍ نخښه :
Pashto d18

Qisá-i-Pād�ā́ Hārun Ra�íd
A brief account of the life story of Harún Ra�íd, the Abāsíd caliph, by Fazәl Núr of Mardān, in verse, (Delhi: Diwān Tākar Singh & Sons, n.d.) pp. 41. Pashto d18
قصۀ بختيار[-] شاه ايران
ژباړونکی : سيد ابوعليشاه
خپروونکی : ايشر سينګهـ او چهجوسينګهـ
د چاپ ځای : يوسفي مطبعه، ډيلی
د چاپ کال : ۱۲۹۷ هـ ق
ټول مخونه : ۶۴
موضوع : په دې منظوم کتابګوټي کي، د ايران د پاچا- بختيار او د هغه د پوځي مشر د ښکلي لور، د ميني کيسه بيان سوې ده . په دې رساله کي، دغه راز د ايران د هغه مهال د د رباري ژوند د څرنګوالي او ځينو نورو ارزښتناکو تاريخي مسألو په اړه هم خورا په زړه پوري خبري سوي دي . کتاب په حقيقت کي د اتو منظومو کيسو مجموعه ده، چي هره يوه يې لومړی په نثر معرفي سوې ده .
په بريټيش کتابتون کي د المارۍ نخښه :
1463.c.10.(9)

nā́-i-Irā�r[-]ā Qisá/Kisá-i-Baxti
The romantic story of Baxtiār, the king of Persia, and the gorgeous daughter of his commander-in-chief, translated into Paştó, in verse, by Syed Abu Alí � ́ā(Delhi: I�ar Singh & Čajo Singh, 1297 A.H./1880A.D.) pp. 64. 1463.c.10.(9)

قصۀ بلقيس زوجۀ سليمان (ع)
ليکوال : احمد
خپروونکی : ايشرسينګهـ
د چاپ ځای : يوسفي مطبعه، ډيلی
د چاپ کال : ۱۲۹۹ هـ ق/ ۱۸۸۲م
ټول مخونه : ۱۶
موضوع : د کياني کورنۍ د نامتو پاچا- کيقباد د خور- بلقيس کيسه، چي د د اوود ( ع) د زوی - سيلمان ( ع) په نکاح وه .
په بريټيش کتابتون کي د المارۍ نخښه : ‌
14163.c.12
د دې کيسې د بل چاپ لپاره، چي د � داستان امير حمزه مع قصۀ بلقيس زوجۀ سليمان ( ع ) � د يوې برخي په توګه چاپ سوې ده، د المارۍ دا نخښه وګورئ :
14163.c.15.(1)

Qisá-i-Bilqis, Zawjá-i-Sulemān
The story of Bilqis, the queen of Sheba, and Sulemān, King Solomon, by Ahmad (Delhi: I�ar Singh,1299 A.H./1882 A.D.) pp. 323-338. 14163.c.12
For another version of the same story published as a separate part of �Dāstān-i-Amir Hamzá maá Qisá-i-Bilqis Zawjá-i-Sulemān�, see: 14163.c.15.(1)

قصۀ پيره زن
ژباړونکی : ګل محمد
خپروونکی : نا مالوم . کتاب د حافظ محمد عمر په اهتمام چاپ سوی دئ .
د چاپ ځای : فيض عام مطبعه، ډيلی
د چاپ کال : ۱۲۹۸هـ ق
ټول مخونه : ۱۵
موضوع : د اسلامي اخلاقو په باره کي، د يوې بوډۍ مور او د هغې د لور د سوال او جواب منظومه کيسه، چي د � دفع الفقر � په نامه د يوه بل اثر د ضميمې په توګه چاپ سوې ده.
په بريټيش کتابتون کي د المارۍ نخښه :
14163.d.8.(2)

Qisá-i-Pirá Zan
The conversation of an old mother with her daughter focused on the Islāmic code of conduct, by Gwal/Gul Muhamád, subjoined to another treatise entitled �Dfá -ul-Faqәr maá Qisá-i-Pirá Zan�, or repelling poverty and the story of an old woman (Delhi: n.p., 1298 A.H/ 1881A.D.) pp. 15. 14163.d.8.(2)

قصۀ تميم انصاری
ژباړونکی : عبدالکبير، چي کيسه يې له پارسي څخه په پښتو نظم اړولې ده .
خپروونکي : غلام مرسلين او غلام صمداني
د چاپ ځای : هندو پريس، ډيلی
د چاپ کال : ۱۲۹۸ هـ ق
ټول مخونه : ۵۲
موضوع : کيسه، د روحاني بشپړتيا په لار کي د حضرت محمد ( ص) د يوه مشهور صحابي - تميم انصاري د اريانونکو سفرونو په اړه خوراپه زړه پوري بيانونه لري .
په بريټيش کتابتون کي د المارۍ نخښه : ‌
14163.c.19(4)
Qisá-i-Taḿim Ansārí
The story of the mysterious spiritual journey of Tamim Ansā́ri, a companion of the Prophet Muhamád (p.b.u.h.) translated from Persian into Paştó, in verse, by Abdul Kabir (Delhi:Ğulām Mursalin & Ğulām Samadāní, 1881) pp. 52. 14163.c.19(4)

قصۀ جهانګير و شهزادی ګلرو
ليکوال : اسحاق
خپروونکی : کهړک سينګهـ
د چاپ ځای: کريمي مطبعه، لاهور
د چاپ کال : ۱۹۲۲م
ټول مخونه : ۱۸۰
موضوع : لکه څنګه چي يې له نامه مالومويږي، په دې کيسه کي د شازاده جهانګير او شازادګۍ ګلرو مينه، په روانه او خوږه ژبه بيان سوې ده . د ولسي ادب دا په زړه پوري نکل تر بېلابېلو عنوانونو لاندي کښل سوی دئ؛ او پر وروستييو څلورو مخو يې د مردان د ملا احمد جان څو غزلي هم چاپ سوي دي .
په بريټيش کتابتون کي د المارۍ نخښه :
Pashto f 15

Qisá/Kisá-i-�āzādá Jahāngír wa �ahzādí Gulró
The romantic story of Prince Jahāngír and Princess Gulró by Ishāq, followed by a number of Ğazáls by Mulā́ Ahmad Jān of Mardān (Lahore: Kaŗák Singh, 1922) pp. 64. Pashto f 15

قصۀ حاتم بن طی
ژباړونکی : د پېښور اوسېدونکی- حيدر جان جانخېل زغفران، چي کيسه يې له پارسي څخه په پښتو نظم اړولې ده .
خپروونکی : حافظ محمد امين
د چاپ ځای : آفتاب مطبعه، پېښور
د چاپ کال : ۱۲۹۰ هـ ق
ټول مخونه : ۱۶۲
موضوع : دا په زړه پوري کيسه لکه څنګه چي له نامه يې ښکاري، د يمن د طی (طايي) قبيلې د مشهور شخصيت- حاتم د پېرزوينو او سخاوتونو په اړه ده .
په بريټيش کتابتون کي د المارۍ نخښه :
14163.c.18

Qisá-i-Hātám bin-i-Tāi
A story on the compassion and generosities of Hātám Tāie of Yemen, in verse, translated into Paştó from Persian by Haidar jān Xānxel Zafrān of Peşawar (Peşawar: Hāfiz Muhamád Amin, 1873 ) pp.162. 14163.c.18

قصه د بوډۍ، نصيحت النسأ، پندنامۀ لقمان حکيم
ليکوال او ژباړونکی : محمد سعيد خېشکی
خپروونکی : نامالوم
د چاپ ځای : علوي مطبعه، بمبيي
د چاپ کال : ۱۳۰۹ هـ ق/ ۱۸۹۲م
ټول مخونه : ۲۳
موضوع : په دې کوچنۍ رساله کي درې بېلي مسألې څېړلي سوي دي . په لومړۍ برخه کي يې، چي د اخون دروېزه ننګرهاري له پارسي � ارشاد الطالبين � څخه ژباړل سوې ده، له يوې زړې ښځي سره د حضرت محمد ( ص) د رحم او شفقت کيسه بيان سوې ده . د کتابګوټي په دوهمه برخه ( ۵- ۲۱ مخو) کي، د � نصحيت النسأ � په نامه ښځو ته د ژوندانه په بېلابېلو برخو کي، د ليکوال منظوم نصيحتونه راغلي دي؛ او په پای کي ( پر ۲۲- ۲۳مخو) د لقمان حکیم پند نامه راوړل سوې ده .
په بريټيش کتابتون کي د المارۍ نخښه :
14163.c.3.(2)

Qiśa da Bud́әy, Nasihat-ul-Nisā́, Pandnāmá-i-Luqmān-i-Hakim
A collection of three separate expositions, the first one on the compassionate approach of Prophet Muhamád (p.b.u.h.) to an old woman translated into Paştó from �Ir�ād-ul-Tālibín�of Axwan Darwezá, in Persian, the second exposition regarding moral advice to women, in verse, and the third one on the advising lessons of Luqmān-i-Hakim by Muhamád Saíd Xe�kay (Bombay: n.p.,1309A.H./1892 A.D.) pp. 23. 14163.c.3.(2)


قصه دجمجمه بادشاه
لومړی چاپ
ليکوال : مولوي ګل احمد تيراهي
خپروونکي : قاضي عبدالکريم او قاضي رحمت الله
د چاپ ځای : فتح الکريم مطبعه، بمبيي
د چاپ کال : ۱۲۸۲ هـ ق/ ۱۸۶۴م
ټول مخونه : ۱۶
په بريټيش کتابتون کي د المارۍ نخښه :
14163.c.1.(7)
دوهم چاپ
ليکوال : مولوي ګل احمد تيراهي
خپروونکی : حاجي ميا محمد
د چاپ ځای : رميور پريس، ډيلی
د چاپ کال : ۱۲۹۲ هـ ق/ ۱۸۷۵م
ټول مخونه : ۱۶
په بريټيش کتابتون کي د المارۍ نخښه :
14163.c.10.(13)
دريم چاپ
دريم چاپ د� جمجۀ افغانی و مناجات شيخ عبدالقادر جيلانی � تر سرليک لاندي خپور سوئ دئ .
ليکوال : مولوي ګل احمد تيراهي
خپروونکی : ايشرسينګهـ او چهجو سينګهـ
د چاپ ځای : رميور پريس، ډيلی
د چاپ کال : ۱۲۹۲ هـ ق/ ۱۸۷۵م
ټول مخونه : ۱۶
په بريټيش کتابتون کي د المارۍ نخښه :
14163.c.10.(13)
څلرم چاپ
څلرم چاپ د � جمجمۀ افغانی � په نامه خپور سوی دئ .
ليکوال : مولوي ګل احمد تيراهي
خپروونکي : ايشرسينګهـ او چهجو سينګهـ
د چاپ ځای : هندو پريس، ډيلی
د چاپ کال : ۱۲۹۳هـ ق/ ۱۸۷۶م
ټول مخونه : ۲۰
په بريټيش کتابتون کي د المارۍ نخښه :
14163.c.16.(1)
پينځم چاپ
ليکوال : مولوي ګل احمد تيراهي
خپروونکی : ايشرسينګهـ او چهجو سينګهـ
د چاپ ځای : يوسفي مطبعه، ډيلی
د چاپ کال : ۱۸۸۴م
ټول مخونه : ۱۶
په بريټيش کتابتون کي د المارۍ نخښه :
14163.c.13.(5)
په ځينو برتانوي کتابتونو کي د جمجمه پاچا د کيسې ځيني خطي نسخې هم سته، چي د موندلو پتي يې دادي:
- قصۀ جمجمه، چي د تولد نامې په نامه بله ضميمه هم لري . د مانچېسټر په جان رايلنډز کتابتون کي يې د المارۍ نخښه :
Rylands.Afghan11-Foll.66
-قصۀ جمجمه، چي د فتح خان کندهاري له کيسې، مناجات او وفاتنامې سره د ضميمې په توګه چاپ سوې ده . د لندن پوهنتون د ختيزو او افريقايي څېړنو په پوهنځي ( S.O.A.S. )کي يې د المارۍ نخښه :
S.O.A.S.MS149963-Foll.120
موضوع : د سوريې د پخواني پاچا( جمجمه) له اروا سره، د حضرت عيسا ( ع) د روحاني کتني په اړه عبرتناکه منظومه کيسه . د دې کيسې له مخي جمجمه پاچا د حضرت عيسا( ع) د يوې معجزې په مرسته له مړيني بيا را ژوندی کيږي؛ او د يوه ريښتني پرهېزګار په توګه د خدای په عبادت لاس پوري کوي .
په بريټيش کتابتون کي، د مناجاتو د يوې خطي مجموعې د المارۍ نخښه :
B.M.Or.2874-Foll.119
په سواس کتابتون کي، د مناجاتو د يوې خطي نسخې د المارۍ نخښه :
S.O.A.S. MS.149963-Foll.120

Qisá da Jumjuma Pād�ā
The spiritual story of Jumjumá, the king of ancient Syria, whose dead body was miraculously brought to life by Jesus Christ to live as a devout believer under the kingdom of God, in verse, by Maulawí Ahmad Tirāhi, different editions:
1st ed. (Bombay: Qāzí Abdul Karim & Qāzí Rahmatulā́,1282 A.H./1864 A.D.) pp.16. 14163.c.1.(7)
2nd ed. (Delhi: Hājí Myā Muhamád, 1292 A.H./ 1875A.D.) pp.16. 14163.c.10.(13)
3rd ed. (Delhi: I�ar Singh & Čajó Singh, 1293 A.H./1877A.D.)pp. 20. 14163.c.16.(1)
4th ed. titled differently is accompanied by a religious poem as tribute to the well-known Sufi saint, Abdul Qādir Jailāní/Gailāní, (Delhi: I�ar Singh & Čajó Singh,1292A.H./1875A.D) pp.16. 14163.c.10.(13)
5th ed. (Delhi: I�ar Singh & Čajó Singh, 1884) pp.16. 14163.c.13.(5)
See a couple of manuscripts of �Qisá da Jumjuma Pād�ā� in the Libraries of John Rylands University, Manchester, and S.O.A.S., University of London under these shelfmarks:
Rylands.Afghan11-Foll.66
S.O.A.S.MS149963-Foll.120
See the following shelfmarks for the manuscripts of selected Munājāts, devotional poems, in the British Library and S.O.A.S. Library:
B.M.Or.2874-Foll.119
S.O.A.S. MS.149963-Foll.120

قصه دجولاګانو او څلورو يارانو
ليکوال : محمود او مولوي احمد ګل تيراهي
لومړی چاپ
خپروونکي : ايشرسينګهـ او چهجوسينګهـ
د چاپ ځای : فيض عام مطبعه، ډیلی
د چاپ کال : ۱۲۹۸ هـ ق
ټول مخونه : ۱۲
دوهم چاپ
خپروونکي : ايشرسينګهـ او چهجوسينګهـ
د چاپ ځای : علوي مطبعه، بمبيي
د چاپ کال : ۱۲۹۸ هـ ق
ټول مخونه : ۱۲
موضوع : په دې کوچني کتابګوټي کي دوې منظومي کيسې راغلي دي . لومړۍ کيسه د جولاوو د بدييو په اړه د محمود له خوا ليکل سوې ده . دوهمه کيسه د څلورو يارانو په باره کي، د مولوي ګل احمد تيراهي له خوا کښل سوې ده .
په بريټيش کتابتون کي د المارۍ نخښه :
14163.c.10(6)

Kisá/Qisá da Jolāgānú aw Caloru Yārānú
A collection of two compact metrical stories, i.e.�Kisá/Qisá da Jolāgānú� or the story of the weavers by Mahmúd and �Kisá/Qisá da Caloru Yārānu� or the story of the four companions, by Maulawi Gwal/Gul Ahmád Tirāhi, two editions:
1st ed. (Delhi: I�ar Singh & Čaj́o Singh,1298 A.H./ 1882 A.D.) pp.12. 14163.c.10(6)
2nd ed. (Bombay: I�ar Singh & Čaj́o Singh,1298 A.H./ 1882 A.D.) pp.12. 14163.c.10(6)

قصه د چنړی با تصوير معروف [به] شاهزاده سندی
ليکوال : ملا احمد جان - د مردان اوسېدونکی
لومړی چاپ
خپروونکی : ميرزا محمد صادیق
د چاپ ځای : پرينټينګ ورکس، ډيلی
د چاپ کال : نامالوم ؛ خو دبريټيش کتابتون د اورينټل او اينډيا آفيس څانګي په ۱۹۲۱م کال له خپلو نورو اثارو سره يو ځای کړې ده .
ټول مخونه : ۷۲
په بريټيش کتابتون کي د المارۍ نخښه :
Pashto f 30
دوهم چاپ
د دوهم چاپ پر ( ۶۳- ۶۴)مخو، د احمد جان يوه غزله هم چاپ سوی دئ .
خپروونکی : ميرزا محمد صادیق
د چاپ ځای : پنجاب آرټ پريس، لاهور
د چاپ کال : ۱۹۲۷م
ټول مخونه : ۷۲
موضوع : تر بېلابېلو سرليکونو لاندي، د سند د شازاده ( شهزاده) د ميني ربړونکې کيسه، چي په ډېر خواږه او په زړه پوري نظم بيان سوې ده .
په بريټيش کتابتون کي د المارۍ نخښه :
Pashto f 48

Qisá da Canŗí bā Taswír Mārúf ba �āzād́á Sindí́
An illustrated love story of Canŗí, a Sindhi Prince, in verse, by Mulā́ Ahmad Jān of Mardān, two different editions:
1st ed. (Delhi: Mirzā Muhamád Sādíq, n.d.) pp. 72. Obtained by the Oriental and India Office in 1921. Pashto f 30
2nd ed. to which is added a Ğazál by Ahmad Jān (Delhi: Mirzā Muhamád Sādíq,1927) pp.72. Pashto f 48

قصه دسيف الملوک
لومړی چاپ
لومړی چاپ د � سيف الملوک � تر سرليک لاندي خپور سوی دئ .
ليکوال : احمد
خپروونکي : ميا محمد صحاف
د چاپ ځای : فاروقي مطبعه، ډيلی
د چاپ کال : ۱۲۹۹ هـ ق/ ۱۸۸۲م
ټول مخونه : ۷۲
په بريټيش کتابتون کي د المارۍ نخښه :
14163.c.4
دوهم چاپ
ليکوال : قاضي محمد نور
خپروونکي : حاجي رحمت الله، عبدالصمد، عبدالواحد او ميا محمد صحاف
د چاپ ځای : محمدي مطبعه، لاهور
د چاپ کال : ۱۳۱۱ هـ ق
ټول مخونه : ۲۴
په بريټيش کتابتون کي د المارۍ نخښه :
14163.c.3.(5)
دريم چاپ
دريم چاپ د � قصۀ شهزاده سيف الملوک کلان جديدو ملکه بديع الجمال افغانی � په نامه خپور سوی دئ .
ليکوال : استاد راحت الله راحت زاخېلی
خپروونکی : ميرزا محمد صادق
د چاپ ځای : اسلاميه سيستم پريس، لاهور
د چاپ کال : ۱۳۳۰ هـ ق/ ۱۹۱۲م
ټول مخونه : ۲۰۰
په بريټيش کتابتون کي د المارۍ نخښه :
Pashto f18
موضوع : په دې کيسه کي د مصر د شازاده - سيف الملوک او د يمن د پاچا- عاصم د لور- بديع الجمال پري، د میني کيسه بيان سوې ده . کيسه تر بېلابېلو سرليکونو لاندي کښل سوې ده؛ او په ځينو برخو کي انځورونه هم لري . په دوهم چاپ کي يې، د رباعي تر عنوان لاندي د استاد راحت الله راحت زاخېلي غزلي هم چاپ سوې دي .
ناظم : غلام محمد له پارسي څخه په پښتو نظم ژباړلې ده .
په بريټيش او جان رايلنډز کتابتونو کي د � سيف الملوک � د هغو منظومو کيسو د المارۍ نخښي، چي غلام محمد له پارسي څخه په پښتو ژباړلې ده :
B.M.Or.4499a, Foll.1-86
Rylands.Afghan 4-Foll.61

Qisá da Saif-ul-Mulúk
An illustrated romantic story of Saif-ul-Muluk, the Egyptian Prince and Bade-ul-Jamā́l Parí, the Princess of Yaman, in verse, by two different authors in different versions:
1st version entitled �Saif-ul-Muluk� by Ahmád (Delhi: Myā Muhamád Sahāf, 1882) pp. 72. 14163.c.4
2nd version by Qāzí Muhamád Núr (Lahore: Hājí Rahmatulā́, Abdul Samád, Abdul Wāhed & Myā Muhamád Sahāf, 1311A.H./1894 A.D.) pp. 24. 14163.c.3.(5)
3rd version is entitled �Qisa-i-�ahzāda Saif-ul-Mulúk, Kalān, Jadíd, wa Maliká Bade-ul-Jamā́l Parí, Afğāní� by Ustād Rāhatulā́ Rāhát Zāxelí(Lahore: Mirzā Muhamád Sādíq, 1330A.H./1912 A.D.) pp.200. Pashto f18
For a couple of manuscripts of �Qisá/Kisá-i- Saif-ul-Muluk� , see the following shelfmarks in the British Library and John Rylands University Library:
B.M.Or.4499a, Foll.1-86
Rylands.Afghan 4-Foll.61