صد وسی مسأله
لیکوال/ مؤلف : نامالوم
ژباړونکی : اخون دروېزه ننګرهاري، دا کوچنۍ رساله له عربي څخه، په پښتو نظم ترجمه
کړې ده.
خپروونکی : غلام مرسلين
د چاپ ځای : هندو پريس، ډيلی
د چاپ کال : ۱۲۹۱هـ ق/ ۱۸۷۴م
ټول مخونه :۶
موضوع : دا رساله د � رشيدالبيان � د ( ۲۱- ۲۶) مخو پر عمودي څنډو چاپ سوې ده . د
ځينو پېغمبرانو، څلورو امامانو، دحضرت محمد ( ص ) د نسب او ځينو نورو دیني مسألو په
اړه يې، لنډ بيان کړی دئ .
په بريټيش کتابتون کي د المارۍ نخښه :
14163.b.16(1)
په بريټيش کتابتون کي، دصد وسی مسألې د نورو چاپي بڼو لپاره، د المارۍ دغه نخښي
وګورئ :
14163.b.17.(1)
14163.b.4. (5)
14163.b13.(3)
Sad-u-sí Masalá
A terse discourse on the circumstances of a number of messengers and four Imā́ms
of the Suní school of thoughts, the genealogy of Prophet Muhamád (p.b.u.h.)
and some other religious themes translated from Arabic into Paştó by Axwan
Darwezá Nangarhārí, in verse, published on the margins of �Ra�íd-ul-Bayā́n�
(Delhi: Ğulām Mursalín, 1874) pp. 21-26. 14163.b.16(1), 14163.b.7.(2), 14163.d.
& 1414163.b.4(6)
For other versions of the �Sad-u-sí Masála�, see the following shelfmarks in
the British Library:
14163.b.17.(1)
14163.b.4.(5)
14163.b13.(3)
صرف و نحو د ژبي د پښتو
ليکوال/ مؤلف : هـ . ج . راورټي
خپروونکي : سټيون آسټين او زامن
د چاپ ځای : هرټفرډ
د چاپ کال : ۱۸۵۵م
ټول مخونه : ۱۹۷
موضوع : کتاب، لکه څنګه چي يې له نامه برېښي، د پښتو ژبي د ګرامر ( پښويه) په اړه
ليکل سوی دئ . کتاب تر فهرست وروسته په ( ۳۵) مخو کي د پښتو ژبي د ايتيمولوژۍ، د
پښتنو د ټاټوبي، د پښتنو د بېلابېلو قبيلو، پښو او خېلونو د پېژندني، له نورو
ګاونډييو ژبو په تېره بيا پارسي، پهلوي، بلوڅي او ځينو نورو ژبو سره د پښتو داړيکو،
د پښتو ژبي د نامتو شاعرانو او ليکوالو او ځينو نورو په زړه پورو علمي مسألو په
اړه، پراخي خبري کړي دي . د سریزي په لمنو کي، د نورو مالوماتو او څرګندونو لپاره،
ريفرینسونه هم په ګوته سوي دي . دا کتاب ټول لس څپرکي يا فصلونه لري، چي په لومړي
څپرکي ( ۱- ۵) کي د پښتو الفبا، په دوهم څپرکي ( ۵- ۶) کي د کلام برخي، په دريم فصل
( ۶- ۲۱) کي اسم يا نوم، په څلرم فصل ( ۲۱- ۳۰) کي صفت، په پينځم فصل ( ۳۰- ۴۸) کي
ضمير، په شپږم فصل ( ۴۹- ۱۶۶) کي د فعل او زمانو ډولونه، په اووم فصل (۱۶۶-۱۷۲) کي
د اداتو او قيد ډولونه، په اتم فصل ( ۱۷۲- ۱۸۴) کي د کليمو اشتقاق، په نهم فصل (
۱۸۴- ۱۸۸) کي د پښتو شمېرو يا اعدادو او په لسم فصل ( ۱۸۸- ۱۹۷) کي نحو بيان سوې ده
.
په دې کتاب کي د ګرامر ټولي بيان سوي برخي، د پښتو د نامتو شاعرانو او ليکوالو له
منظومو او منثورو اثارو څخه د مثالونو او نظايرو په وړاندي کولو سره روښانه سوي دي
. سربېره پر دې وړاندي سوی/ سوي پښتو بيت/ بيتونه، په انګرېزي ژبه ترجمه سوي دي . د
کتاب په پای کي، دوې ضميمې هم چاپ سوي دي، چي لومړۍ ( ۱۹۹- ۲۰۰) يې په حقيقت کي، د
عسکري جرمونو او مجازاتو د قانون د څو مادو انګرېزي متن او د هغو پښتو ژباړه ده .
په دوهمه ضميمه ( ۲۰۱- ۲۰۴) کي، د هغو درو کيسو انګرېزي او پښتو متنونه راغلي دي،
چي ايډيمونه يا اصطلاحات پکښي کار سوي دي . کتاب، د خپل مهال د معيارونو له مخي پر
بډايه محتوا سربېره، د صحافت او چاپ له پلوه هم خورا په زړه پوري دئ .
په بريټيش کتابتون کي د المارۍ نخښي :
W 2910
12907 f.15
په بريټيش کتابتون کي، د پښتو ګرامر( پښويه ) په اړه د ځينو نورو اثارو لپاره، د
المارۍ دغه نخښي وګورئ :
W 64/ 0753 DSC (pp.1-81)
I.O.MSS.P.2869-Foll.447
T 5803, T 5794, 12906 b.34( pp.1-81)
14163.d.16 (Grammatical Introduction in 41 pages)
14163.e.5
A Grammar of the Pukhto, Pushto, or Language of the Afghans
A Grammar of the Pukhto, Pushto, or Language of the Afghans to which is added a
detailed introduction to the Paştó etymology, the original places of Paştúns,
the tribes and sub tribes of Paştúns, the close ties of Paştó with other
adjacent languages, esp. Persian, Pahlawí/Pahlaví, Balochí and others, by
Captain H.G. Raverty (Hertfort: Stephen Austin Printers, 1855) pp. 204. W 2910 &
12907 f.15
For a number of other works on Paştó grammar, see the following shelfmarks in
the British Library:
W 64/ 0753 DSC( pp.1-81)
I.O.MSS.P.2869-Foll.447
T 5803, T 5794, 12906 b.34( pp.1-81)
14163.d.16 (Grammatical Introduction in 41 pages)
14163.e.5
ضابطۀ ميراث
لیکوال/ مؤلف : مولوي احمد جي
خپروونکی : غفور محمد عاشور
د چاپ ځای : هندو پريس، ډيلی
د چاپ کال : نا مالوم . اثر په ۱۸۹۵م کال، د بريټيش کتابتون له نورو اثارو سره يو
ځای سوی دئ .
ټول مخونه : ۶۰
موضوع : په دې کتابګوټي کي، تر بېلابېلو سرليکونو لاندي، د قراني نصوصو او نورو
فقهي ارشاداتو په استناد، د ميراث حقوق بيان سوي دي؛ او د خپل وخت د معيارونو له
مخي، خورا په زړه پوري حقوقي کتاب دئ .
په بريټيش کتابتون کي د المارۍ نخښه :
Pashto f 28
Zābitá-i-Mirāθ
A treatise on Islāmic inheritance law by Maulawí Ahmadji ́(Delhi: Ğafúr
Muhamád Ā�ur, n.d.) pp. 60. Pashto f 28
طب افغانی و مجرباتِ اکسير
ليکوال/ مؤلف : بشير، چي خپل اثر يې د� مجربات بشير � تر سرليک لاندي، په اوردو ژبه
ليکلئ دئ .
ژباړونکی : محمد رضوان الله هوتي
خپروونکی : نامالوم . کتاب د هتميم په اهتمام خپور سوی دئ .
د چاپ ځای : يوسفي مطبعه، ډيلی
د چاپ کال : ۱۳۰۳ هـ ق
ټول مخونه : ۵۴
موضوع : په دې اثر کي، د جنسي مسألو لکه احتلام، جماع او داسي نورو پر بيان سربېره،
د جنسي ناروغييو د نښو نښانو( اعراضو) او د هغو د علاج په اړه خبري سوي دي . کتاب
په نظم ليکل سوی دئ؛ خو د بې خونده چاپ له امله د نثر په څېر ښکاري . د کتابګوټي په
پيل کي، د ټولو اړونده موضوعاتو فهرست هم راغلئ دئ .
په بريټيش کتابتون کي د المارۍ نخښه :
14163.e.2.(1)
په بريټيش کتابتون کي،د ځينو نورو طبي اثارو لپاره، د المارۍ دغه نخښي وګورئ :
طب شهابی افغانی درمتن و بر حاشيه مجربات افغانی ( دوه بېل طبي اثار ) : (
14163.e.4)
نسخه جات عجيبۀ قوت باه برای عياشان : ( 14163.e.4)
فوايد بو علي سينا : ( 14163.e.4) او14163.b.4.(7)
طب دليل العليل : 14163.e.2(3)
An interesting work of conventional medicine on the symptoms and treatments of
sexual illnesses, as well as offering medical consultations on sexual affairs
translated into Paştó, in verse, by Muhamád Rizwā́nulā́ Hutí from its Urdu
version entitled�Mujarab́āt-i-Ba�ír� by Ba�ír (Delhi: n.p., 1887) pp. 54.
14163.e2.(1)
For other Paştó works on ancient medicine, see the following printed books and
booklets in the British Library:
Tib́-i-Ŝahābí, Afğāní dar Matá́n wa bar Hā�iá́ Mujarabāt, Afğāní: 14163.e.4
Nusxajāt-i-Ajibá-i-Quwát-i-Bāh Barāie Ayā�ā́n: 14163.e.4
íd-i-Bo Alí Sinā:14163.e.4& 14163.b.4.(7) ā Faw
Tib́-i-Dalíl-ul-Alíl, Afğāní:14163.e.2(3)
طب دليل العليل
لیکوال/ مؤلف : مولوي معزالدين خټک
خپروونکی : نامالوم
د چاپ ځای : هندو پريس، ډيلی
د چاپ کال : ۱۳۱۴هـ ق
ټول مخونه : ۱۲۴
موضوع : لکه څنګه چي له نامه يې څرګنديږي، په دې طبي کتاب کي تر حمد، نعت او
لومړنييو خبرو وروسته، د بېلابېلو ناروغييو، د هغو د علاج، د بېلابېلو انساني
مزاجونو، د ډول ډول خوړو د ګټو او زيانونو، د ښې روغتيا، ارام خوب او دکورداره
کسانو د جنسي اړيکو د ښه تنظيم او ډېرو نورو طبي مالوماتو او مشورو په اړه، په نظم
کښل سوی دئ . د کتاب هره موضوع تر جلا عنوان لاندي چاپ سوې ده، چي متن يې په پارسي
ژبه او نستعليق بڼه، ليکل سوی دئ . کتاب اصلاً د احمدشاه بابا د پاچهۍ پر مهال په (
۱۱۷۷هـ ق ) کي بشپړ سوی دئ . دا کتاب د پېژندل سوو پښتو طب نامو په ډله کي، خورا
غنيمت اثر دئ .
په بريټيش کتابتون کي د المارۍ نخښه :
14163.e.2(3)
په بريټيش کتابتون کي، د ځينو نورو طبي اثارو لپاره، د المارۍ دغه نخښي وګورئ :
طب شهابی افغانی درمتن و بر حاشيه مجربات افغانی : ( 14163.e.4)
نسخه جات عجيبۀ قوت باه برای عياشان : ( 14163.e.4)
فوايد بوعلی سينا : ( 14163.e.4) او14163.b.4.(7)
طب افغانی و مجربات اکسير : 14163.e.2.(1)
Tib́-i-Dalíl-ul-Alíl
Another treatise of conventional medicine on the symptoms and treatments of
various illnesses, the characteristics of different human temperaments, good and
bad qualities of foods, hygienic conditions, the techniques of having peaceful
sleep, good arrangements for the sexual relations of married people and many
other medical consultations, by Maulawí Māzudín Xaţák, in verse, (Delhi:
n.p.,1897 ) pp. 124. 14163.e.2(3)
For other Paştó works on ancient medicine, see the following printed books and
booklets in the British Library:
Tib́-i-Ŝahābí, Afğāní dar Matá́n wa bar Hā�iá́ Mujarabāt, Afğāní
(two separate works): 14163.e.4
Nusxajāt-i-Ajibá-i-Quwát-i-Bāh Barāie Ayā�ā́n: 14163.e.4
íd-i-Bo Alí Sinā: 14163.e.4 & 14163.b4.(7) ā Faw
Tíb́-i-Afğāní wa Mujarabāt-i-Aksír: 14163.e.2.(1)
طب شهابی
ليکوال/ مؤلف : د کاتب د ښکاره تېر وتني له مخي، په ځينو بيتونو کي د ليکوال نوم �
عبدالکريم � او په ځينو نورو کي، � اکرم � ليکل سوی دئ .
لومړی چاپ
خپروونکی : ميا محمد صحاف
د چاپ ځای : احمد حسن خان مطبعه، ډيلی
د چاپ کال : ۱۳۰۰هـ ق
ټول مخونه : ۱۲۸
دوهم چاپ
خپروونکی : ميا محمد صحاف
د چاپ ځای : هندو پريس، ډيلی
د چاپ کال : ۱۳۰۷هـ ق
ټول مخونه : ۱۲۸
موضوع : په دې طبي اثر کي، تر جلا جلا عنوانو لاندي، د بېلابېلو ناروغييو د
ځانګړتياوو، د هغو د علاج او دارو درملو په اړه، په زړه پوري مالومات وړاندي سوي دي
. د دې ارزښتناک کتاب پر څنډو، د � مجربات افغانی � او � فوايد بو علی سينا � په
نامه دوې نوري منظومي رسالې او په پای کي يې په پارسي ژبه د � نسخه جات عجيبۀ قوت
باه برای عياشان � په نامه د منظومو نسخو يوه مجموعه هم راغلې ده .
په بريټيش کتابتون کي د المارۍ نخښه :
14163.e.4
په بريټيش کتابتون کي، د ځينو نورو طبي اثارو لپاره، د المارۍ دغه نخښي وګورئ :
مجربات، چي د همدې � طب شهابي � پر لمنو چاپ سوی دئ : ( 14163.e.4)
نسخه جات عجيبۀ قوت باه برای عياشان : ( 14163.e.4)
فوايد بو علی سينا : ( 14163.e.4) او 14163.b.4.(7)
طب افغانی و مجرباتِ اکسير: (14163.e.2.(1)
طب دليل العليل : 14163.e.2(3)
Tib́-i-�ahābí
A well-known treatise on the symptoms and treatments of different illnesses and
traditional methods for preparing certain drugs by Akrám or Abdul Karím, to
which are subjoined a number of other expositions on ancient medicine, such as
�Mujarabāt Afğāni�, �Fawāid-i-Bo Alí Sinā� and
�Nusxajāt-i-Ajibá-i-Quwát-i-Bāh Barāie Ayā�ā́n�on the margins, all in verse,
two editions:
1st ed. (Delhi: Myā Muhamád Sahāf, 1883) pp. 128.
2nd ed. (Delhi: Myā Muhamád Sahāf, 1891) pp. 128. 14163.e.4
For other Paştó works on traditional medicine, see the following printed books
and booklets in the British Library:
Mujarabāt-i-Afğāní:14163.e.4
Fawāid-i-Bo Alí Sinā: 14163.e.4 & 14163.b.4.(7)
Nusxajāt-i-Ajibá-i-Quwát-i-Bāh Barāie Ayā�ā́n: 14163.e.4
Tib́-i-Afğāní wa Mujarabāt-i-Aksír:14163.e.2.(1)
Tib́-i-Dalíl-ul-Alíl, Afğāní: 14163.e.2(3)
طريقة الاسلام
لیکوال/ مؤلف : نامالوم
خپروونکی : ميا عبدالرحمان او ميا عبدالخالق
د چاپ ځای : دین محمدي مطبعه، لاهور
د چاپ کال : نا مالوم
ټول مخونه : ۱۲
موضوع : دا وړه رساله د بېلابېلو ديني او فقهي موضوعاتو په اړه، د سوال او جواب په
بڼه د � حقيقة الاسلام بزبان افغانی � د( ۲- ۱۳) مخو پر لمنو، په پښتو نظم ليکل سوې
ده .
په بريټيش کتابتون کي د المارۍ نخښه :
Pashto f3
Tariqát-ul-Islām
A brief metrical discourse on the various issues of Islāmic theology and law, in
the form of catechism, by unknown author, which is subjoined to pages 2-13 of
another Treatise entitled �Haqíqát-ul-Islām ba Zabā́n-i-Afğāní� (Lahore: Myā
Abduŕahmān & Myā Abdul Xāliq, n.d.) pp. 12. Pashto f 3
طوطی نامه
لیکوال/ مؤلف : احمد
خپروونکی : غلام مرسلين
د چاپ ځای : فيض عام مطبعه، ډیلی
د چاپ کال : ۱۳۰۰هـ ق
ټول مخونه : ۱۰۰
موضوع : دا کتاب، تر حمد او نعت وروسته په هندوستان کي د يوه بې اولاده ماړه سوداګر
او يوه کمال داره توتي منظومه کيسه بيانوي، چي عنوانونه يې په پارسي ژبه دي . د
کتاب په پای کي، د احمد يو مناجات، د شهنواز يوه پښتو غزله، د علي رضا يوه شير و
شکر ( په پښتو، دری او اوردو ژبو ) غزله او بيا د بهرام يوه پښتو غزله راغلې ده .
په بريټيش کتابتون کي د المارۍ نخښه :
14163.c.10.(4)
Totí-Nāmá
A story of a rich merchant of India and his skilful parrot by Ahmad, in verse,
to which is appended a Munājā́t, a devotional poem, by Ahmad, a Ğazál by
�ahnawāz, a mixed Ğazál (in Paştó, Persian and Urdu) by Alí Razā́ and another
Ğazál by Bahrām (Delhi: Ğulām Mursalín, 1883) pp. 100. 14163.c.10.(4)
د عبدالرحمان ديوان د عبدالعظيم له غزلياتو سره
څلرم چاپ
شاعران : رحمان بابا، عبد العظيم
خپروونکي : چهجوسينګهـ
د چاپ ځای : ډيلی
د چاپ کال : نامالوم
ټول مخونه : ۶۹
موضوع : په دې کتاب کي، د رحمان بابا ديوان پر متن او د عبدالعظيم سواتي ډېري غزلي
د کتاب پر څنډو او څلور غزلي د کتاب په پای کي راغلي دي . د رحمان بابا دا ديوان پر
دوو برخو وېشل سوی دئ، چي په لومړۍ برخه کي يې ( ۱۳۷ (غزلي او په دوهمه برخه کي يې
( ۱۹۲) غزلي او ( ۲) مخمسونه راغلي دي . کتاب د پښتونخوا په ليک دود کښل سوی دئ؛ او
د شاعر د ژوند او شاعرۍ په اړه څه يادونه نه لري .
په بريټيش کتابتون کي د المارۍ نخښه :
14163.d.3.(2)
په بريټيش کتابتون کي، د رحمان بابا د ديوان د بشپړ متن او د هغه د ديوان د نورو
شعري غورچاڼو، لپاره، د المارۍ دغه نخښي وګورئ :
14163.d.9
14163.d.3.(2)
14163.d.12
14163.d.12(1)
14163.d.15
14163.e.10.(285-353)
14163.d.6.(1-50)
14163.e.9.(297-328)
14163.e.5.(260-298)
په ځينو برتانوي کتابتونو کي، د رحمان بابا د ديوان د ځينو خطي نسخو لپاره د المارۍ
دغه نخښي وګورئ :
Rylands.Afghan14-Foll.133
I.O.MSS Pashto B.18-Foll.152
B.M.Or.2829-Foll.164
B.M.Or.4501-Foll.93
Or.13764
Or. 393
Or. 4493
B.17
C.4
B.M.Or.2830-Foll.139
I.O.MSS. Pashto C.4-Foll.157
I.O.MSS. Pashto B.17-Foll.1+93
B.M.Or.4493-Foll.111
Bodleian Ms. Ind. Inst. Misc.8-Foll.85
Da Abduŕahmān Diwān da Abdul Azím la Ğazalyātu sara
Another copy of the Diwān, poetical works, of highly revered Sufi poet of
Afğā́ns, Rahmān Bābā́ to which are added a number of Ğazáls by Abdul Azím on
the text and margins ( Delhi: Čajó Singh, n.d.) pp. 69. 14163.d.3.(2)
For a complete printed copy and other selected versions from the Diwān of Rahmān
Bābā́, see the following shelfmarks in the British Library:
14163.d.9
VT 3760/a
14163.d.3.(2)
14163.d.12(1)
14163.d.15
14163.e.10.(285-353)
14163.d.6.(1-50)
14163.e.9.(297-328)
14163.e.5.(260-298)
For a number of manuscripts of the Diwān of Rahmān Bābā́ , see the following
shelfmarks in some British leading libraries:
Rylands.Afghan14-Foll.133
I.O.MSS Pashto B.18-Foll.152
B.M.Or.2829-Foll.164
B.M.Or.4501-Foll.93
Or.13764
Or. 393
Or. 4493
B.17
C.4
B.M.Or.2830-Foll.139
I.O.MSS. Pashto C.4-Foll.157
I.O.MSS. Pashto B.17-Foll.1+93
B.M.Or.4493-Foll.111
Bodleian Ms. Ind. Inst. Misc.8-Foll.85
عجائب العجائب و تر جمۀ ابجد
ليکوال/ مؤلف : محمد رفيق
خپروونکي : سيد احمد او ګل احمد
د چاپ ځای : لاهور
د چاپ کال : ۱۳۰۵ هـ ق
ټول مخونه : ۵
موضوع : دا کوچنۍ رساله په حقیقت کي، د پينځه وخته لمانځه د فضيلت، په قبر کي د
عذاب د ژغورني، د حرامو د مخنيوي او د جنت موندلو په اړه د رسول اکرم ( ص ) د ځينو
حديثونو يوه مجموعه ده، چي د نامتو ديني او فقهي اثر ( روضة النعيم ) د يوې برخي (
۶۶ � ۷۱ مخو) پر لمنو چاپ سوې ده.
په بريټيش کتابتون کي د المارۍ نخښه :
14163.b.4.(9)
Ajab-ul-Ajāyáb wa Tarjamá-i-Abjád
A short collection of the narrations of Prophet Muhammad ( p.b.u.h.) on the
virtue of five time prayer in a day, escaping punishment in the grave, avoiding
unlawful living and securing a place in paradise, by Muhamád Rafiq published on
the margins of �Rauzat-ul-Naim�(Lahore: Syed Ahmád and Gwal Ahmád,
1305A.H./1888) pp. 66-71. 14163.b.4.(9)
عقايد د ميرزا قادياني
ليکوال : مولانا ابوالوفأ ثناالله او مولوي فاضل امرتسري فاتح قاديان، شير پنجاب
ژباړونکی : خاکسار بهرام خليل افغان، اهل حديث - د پېښور د ضلعي د سفيد دهري
اوسېدونکی
خپروونکی : نامالوم
د چاپ ځای : کريمي مطبعه، لاهور .
د چاپ کال : ۱۳۲۵ هـ ق/۱۹۰-۷م
ټول مخونه : ۱۶
موضوع : په دې کوچنۍ رساله کي، لومړی د ميرزا غلام احمد قادياني ( ۱۸۳۵� ۱۹۰۸م )
عقايد او ادعاوي په نثر بيان سوي دي؛ او بيا د قرآني نصوصو او نبوي احاديثو په
استناد، يو په يو رد سوي دي . دا لنډه ليکنه، لوستونکي ته په ډېره اسانۍ ښيي، چي د
قاديانيانو (احمديانو) د عقيدو او نظريو د ناسموالي په اړه قضاوت وکي .
په بريټيش کتابتون کي د المارۍ نخښه :
Pashto f 32
په بريټيش کتابتون کي، د احمديه ډلي د عقايدو په اړه ، د ځينو نورو پښتو اثارو د
المارۍ نخښي :
Pashto d11
Pashto d.9
Pashto d.7
Pashto d10
niādyā Qāid da MirzāAq
A brief exposition in the light of Qurānic verses and traditions of the Prophet
Muhammad (p.b.u.h.)on the repudiation of Mirzā Ğulām Ahmád Qādyāní�s tenets
and claims by Xāksā́r Bahrām Xalil Afğā́n, the follower of Hadis (Lahore, n.p.,
1907) pp. 16. Pashto f 32
For a number of Paştó works on the doctrines of Mirzā Ğulām Ahmád Qādyāní,
see the following shelfmarks in the British Library:
Pashto d11
Pashto d.9
Pashto d.7
Pashto d10
عقدالنجات و ميثاق الحيات
ليکوال/ مؤلف : د کتاب پر پوښ د لیکوال نوم نه دئ ليکل سوی؛ خو پر هغه يادښت چي له
کتاب سره موښلول سوی دئ، د ليکوال نوم تامَس والپي (مسيحي عالِم - تامَس والپي
فرينچ ) ښکاري، چي په لاهور کي د خپل وخت بيشپ يا اُسقف ؤ؛ اوپه پښتو ژبه يې نوري
ليکني هم کړي دي .
خپروونکی : ميرزا محمد صادق
د چاپ ځای : د چاوڼۍ مطبعه، پېښور .
د چاپ کال : ۱۸۷۲م
ټول مخونه : ۷۹
موضوع : په دې کتابګوټي کي، چي په نهو بابوکي کښل سوی دئ، د مسيحي دين د عقيدو پر
بنسټ له بېلابېلو پيغمبرانو؛ لکه حضرت ادم ( ع )، حضرت ابراهيم ( ع ) او حضرت عيسا
( ع ) سره د لوی څښتن د تړونونو ( ميثاقونو ) او دهغو د ګټو او ارزښت په اړه اوږدې
خبري سوي دي؛ خو د ليکوال بيان خوږاو روان نه دئ .
په بريټيش کتابتون کي د المارۍ نخښي :
14163.a.1.(4)
14163.a.3
Aqd-ul-Najāt wa Misāq-ul-Hayāt
A treatise on the covenants of God Almighty with a number of prophets, such as
Adam, Abraham and Jesus Christ, with some details on the role and importance of
those covenants under Christian doctrines. The work has been attributed to
Thomas Valpy French, the then Bishop of Lahore (Peshawar: Mirzā Mohammad Sādíq,
1872) pp. 79. 14163.a.1.(4) & 14163.a.3
غل [ او ] قاضي
لیکوال : مولوي احمد
خپروونکی : د � غل [ او ] قاضي � په نامه اثر څو پلا د بېلابېلو خپرونکو له خوا په
مختلفو وختو کي چاپ سوی دئ، چي ځيني پېژندل سوي بڼې يې په دې ډول دي :
۱- په ( ۱۲۹۵هـ ق کال)کي د پېښور د کتاب پلورونکو- ايشرسينګهـ او چهجو سينګهـ له
خوا، د ډيلي په يوه مطبعه کي، چي شل مخه لري .
په بريټيش کتابتون کي د المارۍ نخښه :
14163.c.10.(14)
۲- د پېښور د کتاب پلورونکو- ديوان کهړک سينګهـ له خوا په څليرويشتو مخونوکي، چي د
لاهور په � دين محمدي � مطبعه کي چاپ سوی دئ . د دې کتابګوټي په وروستۍ برخه کي د
بېلابېلو کِسبونو ( دندو) په اړه د� کسب نامې � تر عنوان لاندي کوچنی منظوم بيان هم
راغلئ دئ . د رسالې د چاپ نېټه نه ده ليکل سوې؛ خو يوازي دونه پوهول کيږي، چي
کتابګوټی په (۱۹۲۸م)کال، د اورينټل او اينډيا آفيس څانګي له کلکسيون سره يوځای سوی
دئ .
په بريټيش کتابتون کي د المارۍ نخښه :
Pashto f 38
۳- د نامالوم خپروونکي له خوا پر وړه ګچه په ( ۵۲) مخونو کي . دا کتابګوټی په
پېښورکي چاپ سوی دئ؛ مګر د چاپ نېټه نه لري .
په بريټيش کتابتون کي د المارۍ نخښه :
14163.c.1.(1)
موضوع : په دې منظومه کيسه کي، د بغداد د يوه قاضي له خوا د دوو غلو د استنطاق او
محاکمې بهير، په ډېر خواږه نظم بيان سوی دئ .
په بريټيش کتابتون کي، د دې منظومي کيسې خطي نسخه هم سته، چي د المارې نخښه يې دا
ده :
B.M.Or.4235-Foll.48
Ğal[aw]Qāzí
A beautifully depicted story on the interrogation and trial process of two
thieves by a judge of Bağdād by Maulawí Ahmád, in verse, published by
different publishers:
1st ed. (Delhi: I�ar Singh & Čaj́o Singh, 1878) pp. 20. 14163.c.10.(14)
2nd ed. Collected by the Oriental and India Office in 1928, to which is appended
a brief metrical version of �Kisb-Nāmá�on the description and virtues of
different trades(Lahore: Diwān Kaŗák Singh, n.d.) pp. 24. Pashto f 38.
3rd ed. published in pocket size(Peşawár: n.p., n.d.) pp. 52. 14163.c.1.(1)
For a manuscript of this metrical story, see the following shelfmark in the
British Library:
B.M.Or.4235-Foll.48
فتاوی تحفة الخانی
ليکوال/ مؤلف : اخون کريمداد- د پښتو ژبي د نامتو ليکوال - اخون دروېزه ننګرهاري
زوی
خپروونکی : امير محمد
د چاپ ځای : مير معظم مطبعه، ډيلی
د چاپ کال : ۱۳۰۲ هـ ق
ټول مخونه : ۳۶
موضوع : په دې کتابګوټي کي د روافظو د اخلاقو، د کوپر ( کفر) د الفاظو د محرماتو،
لويو ګوناوو او ځينو نورو ديني او فقهي مسألو په اړه، په نثر خبري سوي دي . د رسالې
په لمنو کي، د ايمان د شرايطو او احکامو په اړه، د اخون دروېزه بېله ليکنه هم چاپ
سوې ده، چي بيان يې مسجع بڼه لري .
په بريټيش کتابتون کي د المارۍ نخښه :
14163.b.14.(4)
په بريټيش کتابتون او کېمريج پوهنتون کتابتون کي، د اخون کريمداد د د شعري ديوان د
المارۍ نخښه :
C.U.L.Or.1866-Foll.577
Fatāwā-́́i-Tuhfat-ul-Xāní
A treatise on the morality of heretics, the prohibition of blasphemous words,
the unlawful acts, extreme sins etc. under �ariát, the Islamic law, by
Axwan/Axwand Karimdād, the son of well-known Afğ́ān writer, Axwan Darwezá
Nangarhārí, to which is added a concise account of the rules and conditions of
faith, by Axwan Darwezá Nangarhāri on the margins (Delhi:Amir Muhammad, 1885)
pp. 36. 14163.b.14.(4)
په بريټيش او کېمريج پوهنتون کتابتونو کي، د فتاوای تحفة الخانی د خطي نسخې د
المارۍ نخښه :
C.U.L.Or.1866-Foll.577
فتح نامه يا هفت فتح
ليکوال/ مؤلف : نامالوم
ژباړونکی : نا مالوم
خپروونکي : اميدوار رحمت او ګل احمد
د چاپ ځای : ډيلی
د چاپ کال : ۱۳۰۱ هـ ق
موضوع : دامنظومه، په بېلابېلو وختونو کي د تسبيحاتو لپاره ددو عاوو يوه ده، چي د �
کيميای سعادت مع اسماالحسنی � د يوې برخي پر ( ۲۵ � ۲۷) مخونوچاپ سوې ده .
په پريټيش کتابتون کي د المارۍ نخښه :
14163.b.4.(7)
Fathnāma yā Haft Fath
A collection of different prayers, translated into Paştó, in verse, by
anonymous author, published as a separate attachment on �Kemyā-i-Saādát Maá
Ŝərh-i-Asmā́-ul-Husnā́� (Delhi:Omaidwār Rahmat & Gul Ahmad,1884) pp. 25-27.
14163.b.4.(7)
فراقنامه
ليکوال : ولي محمد
خپروونکی : غلام مرسلين
د چاپ ځای : ډيلی
د چاپ کال : نامالوم
موضوع : د رسول الله ( ص ) په فراق کي دا منظومه ليکنه د سوات د قاسم اخون پاپيني
خېـــــــل د � فوايدالشريعت � د ( ۱۹۹ - ۲۷۱) مخونو پر لمنو يا حاشيو چاپ سوې ده.
په بريټيش کتابتون کي د المارۍ نخښه :
14163.b.11
Firāq-Nāmá
A poem on the death of Prophet Muhamád (p.b.u.h.) by Wali Muhamád, in verse,
published as a separate tract on the margins of �Fawā́id-i-�ariát�of Qāsim
Axwan/Axwand Pāpanixel of Swāt (Delhi:Ğulām Mursalín, n.d.)pp.199-271.
فوايد الشريعت
ليکوال/ مؤلف : محمد قاسم اخون پاپيني خېل، د سوات اوسېدونکی
لومړی چاپ
خپروونکی : ايشر سينګهـ او چهجو سينګهـ
د چاپ ځای : هندو پريس، ډيلی
د چاپ کال : ۱۳۰۸هـ ق
ټول مخونه : ۲۷۲
په بريټيش کتابتون کي د المارۍ نخښه :
14163.b.9
دوهم چاپ
خپروونکی: غلام مرسلين
د چاپ ځای : فيض عام مطبعه، ډيلی
د چاپ کال : نامالوم
ټول مخونه : ۲۷۲
په بريټيش کتابتون کي د المارۍ نخښه :
14163.b.11
موضوع : داکتاب په دواتيا(۸۲) برخوکي، تر منظمو عنوانو لاندي ليکل سوی دئ . په کتاب
کي، د مجمل او کامل ايمان د شرطونو، د نارينه وو او ښځو د حقوقو، د لمانځه او
اوداسه د واجباتو او سنتونو او لسګونو نورو فقهي او اسلامي مسألو په اړه ليکل سوی
دئ، چي هري يوې ته د فايدې نوم ور کړل سوی دئ . د کتاب پر بغلي څنډو د اخون ګدا( ۲-
۱۰۸)، حافظ عبدالکبير( ۱۰۸-۱۳۰)، عليخان(۱۳۱- ۱۸۱)او اميرخان(۱۸۱- ۲۷۱) مناجاتونه
راغلي دي . د کتاب پر (۲۷۲)مخ د نکاح خطبه چاپ سوې ده .
په بريټيش کتابتون کي، د � فوايد الشريعت � د ځينو خطي او چاپي بڼو د المارۍ نخښي :
Or.14380
B.M.Or.4489
B.M.Cat., no.7
I.O.Mss. Pashto C.6-Foll.243
I.O.Mss. Pashto C.10-Foll.227
Rylands Afghan 2-Foll.228
Rylands Afghan 3-Foll.321
B.M.Or.4489-Foll.200
14163.b.8.(55-79)
14163.b.10.(79-144)
For a number of manuscripts and other printed versions of �Fawāid-ul-Ŝariát�,
see the following shelfmarks in the British Library:
Or.14380
B.M.Or.4489
B.M.Cat., no.7
I.O.Mss. Pashto C.6-Foll.243
I.O.Mss. Pashto C.10-Foll.227
Rylands Afghan 2-Foll.228
Rylands Afghan 3-Foll.321
B.M.Or.4489-Foll.200
14163.b.8.(55-79)
14163.b.10.(79-144)
Fawāid-ul-�ariát
A popular treatise, regarding a wide spectrum issues of Islāmic Law entitled �
Fawāid-ul-�ariát� or the benefits of Islāmic Law, by Qāsim Axwan Pāpinixel of
Swāt to which are appended a number of Munājāts, devotional poems, on the
margins by Awand Gadā (2-108), Hāfiz Abdul Kabír (108-130), Alí Xā́n (131-181)
and Amír Xā́n(181-271) and the sermon of marriage on page 272, two editions:
1st ed. (Delhi: I�ar Singh & Čajó Singh, 1892) pp. 272. 14163.b.9
2nd ed. (Delhi: Ğulām Mursalín, n.d.) pp. 272. 14163.b.11
فوايد بوعلی سينا
دا اثر اصلاً د � فوايد ميافقيرالله � په نامه ياديږي .
ليکوال/ مؤلف : ميا فقير الله جلال آبادي حصارکي
لومړی چاپ
خپروونکی : ميا محمد صحاف
د چاپ ځای : احمد حسن خان مطبعه، ډيلی
د چاپ کال : ۱۳۰۰هـ ق
ټول مخونه : ۱۶
دوهم چاپ
خپروونکی : ميا محمد صحاف
د چاپ ځای : هندو پريس، ډيلی
د چاپ کال : ۱۳۰۷هـ ق
ټول مخونه : ۱۶
موضوع : په دې کوچنۍ منظومه رساله کي، چي د � طب شهابی افغانی در متن و بر حاشيه
مجربات افغانی � د ( ۱۰۴- ۱۱۹) مخونو پر څنډو راغلې ده، د بلخي بوعلي سينا د علمي
تجربو او طبي نسخو په رڼا کي، د ځينو ناروغييو اودرملو په اړه خبري سوي دي .
په بريټيش کتابتون کي د المارۍ نخښه :
14163.e.4
په بريټيش کتابتون کي، د همدې طبي رسالې د يوه بل چاپ لپاره، چي بې عنوانه چاپ سوې
ده، د المارۍ دا نخښه وګورئ :
14163.b.4.(7)
په بريټيش کتابتون کي، د ځينو نورو طبي اثارو لپاره، د المارۍ دغه نخښي وګورئ :
طب شهابی افغانی در متن و بر حاشيه مجربات افغانی ( دوه بېل طبي اثار) : (
14163.e.4)
نسخه جات عجيبۀ قوت باه برای عياشان : ( 14163.e.4)
طب افغانی و مجربات اکسير : 14163.e.2.(1)
طب دليل العليل : 14163.e.2(3)
Fawāíd-i-Bu Alí Sinā
Myā́ Faqirulā́ Jalālabdi�s metrical collection regarding the symptoms and
treatment of certain illnesses and the features of some medicines originally
known as �Fawāíd-i-Myā Faqirulā́ � published as a separate treatise on the
margins of anoter important work of traditional medicine entitled �Tib-i-Ŝahābí
Afğāní dar Matá́n wa bar Hā�iá́ Mujarabāt-i-Afğāní�, two editions:
1st ed.(Delhi: Myā Muhamád Sahāf, 1883) pp.104-119.
2nd ed.(Delhi: Myā Muhamád Sahāf, 1891) pp.104-119. 14163.e.4
For another version of this work, published without title, see the following
shelfmark in the British Library:
14163.b.4.(7) (64-72)
For other Paştó works on ancient medicine, see the following printed books and
booklets in the British Library:
Tib́-i-Ŝahābí, Afğāní dar Matá́n wa bar Hā�iá́ Mujarabāt, Afğāní( two
separate works):14163.e.4
Nusxajāt-i-Ajibá-i-Quwát-i-Bāh Barāie Ayā�ā́n:14163.e.4
Tib́-i-Afğāní wa Mujarabāt-i-Aksír:14163.e.2.(1)
Tib́-i-Dalíl-ul-Alíĺ, Afğāní:14163.e.2(3)