پښتو ژباړه : رحمت آریا
سپتامبر ۲۰۰۸
| "د افغانستان له ډیموکراتېک جمهوریت سره د
رَسَنېو په پیاوړي کولو کې مرسته |
| نېټه:۱۹۸۰/۱۹/۰۲ |
سرچېنه: |
د
لاسوندي پېژندنه
هغه پلان چې په افغانستان کې شوروي پلوې ، انقلاب ضد رَسَنۍ جوړه شي.
په دغه پلان کې په ماسکو کې د باخترآژانس د خبري رَسَنۍ لپاره د عملي زده
کړو لارې چارې هم په پام کې شوې دي |
۱.د افغانستان په ډیموکراتېک جمهوریت کې سیاسي اړوپیچ ته په کتنې د شوروي اتحاد
ټولې رسنۍ هڅې کوي چې په افغانستان کې د شوروي اتحاد له کړونو او دریز څخه په کلکه
ننگه وکړي او څرگنده کړي چې ټولې هڅي د افغانستان د ملي خپلواکۍ ، ځمکنۍ بشپړتیا ،
د ښه گاونډیتوب د اړیکو او د افغانستان او شوروي د وگړو ترمنځ د همکارۍ او ملگرتوب
لپاره دي او موخه یې د شوروي ضد، د پانگوالو هېوادونو او د پیکنگ د زبرواکپالو
پالیسیو له مخې د افغان- ضد دریزد څادر لېرې کول دي. د نوي مشرتابه د تگلارو د
تبلیغاتي کمپیاین په تړاو دې افغانو ټولیزو رسنیو ته ټینگه اوږه ورکړل شي.
۲. د افغانو ملگرو پام دې په خپرونو کې زیاتـوالي ته را واړول شي چې په ترڅ کې یې
په افغانستان کې په کورني ژوندانه کې د ښو بدلونونو د منځ ته راتللو څرنگوالي ته
غبرگون ورکړي. د شوروي سیوسیالیستي جمهوریتونو د دولتي تیلیویزیون او د راډیو د
خپرونو کمېټه او د " نووستې" خبري ایجنسۍ د خپلو بهرنیو کانالونو له لارې پورتنۍ
تبلیغاتي تگلاره خپروي.
۳. د افغا نستان د ډیموکراتېک جمهوریت ټولیزو رسنیو ته د اوږه ورکولو لپاره:
د شوروي سوسیالیستي جمهوریتونو گوس- تیليراډیو:
د شوروي سوسیالیستي جمهوریتونو د مخابراتو د وزارت په همکارۍ دې، د سنجول شویو
راډیویي څپو خپرَنیز اوزار د ځانگړې شوې " اختصاصي" بودېجې له لارې په پام کې ونېول
شي او د شوروي د راډیو په خپرونو کې دې د پښتواو دري ژبو د خپرونو وختونه دوه ځله
نور زیات شي او ډاډ دې تر لاسه شي چې د دغې راډیو خپرونې د افغانستان او پاکستان په
څېرمو سیمو کې د اوریدلو وړ رسنیزه وړتیا ولري.
د ۱۹۸۰ز کال په دویمه اودریمه څلوریزه کې دې، په یوه درې مېاشتني عملي زده کړنیز
پروگرام کې د افغان راډیو او تیلیویزیون پینځه تنه کارکوونکي ومنل شي؛
د شوروي اتحاد د سوسیالیستي جمهوریتونو د گوس- تیلیراډیو لپاره دې په کابل کې په
یوې څانگې کې استازی دفتر او د یوه خبریال او یوه مرستیال کاریزه څوکۍ هم په پام کې
ونیول شي.
د ۱۹۸۰زکال په دوېمه څلوریزه کې دې افغانستان ته د شوروي د تیلیویزون د تیلیگرافۍ
یوه درې کسیزه ډله واستول شي ( خبریال، د کمرې چلوونکی او د غږ سمبالوونکی)،
ټیلیویزوني په ځانگړې توگه خبرونه او د پروپاگند ضد مواد دې افغانستان ته واستول شي.
" زموږد سترشمالي گاونډي هېواد" تر نامه لاندې دې یوه نېم ساعته خپرونه چمتو او
یوازې په دري ژبه دې د مېاشتنۍ خپرونې لپاره دبینگ شي.
تاس :
له "باختر آژانس" سره دې د بهرنیو خپرونو په څانگه کې مرسته وشي. د دې ترڅنگ تاس او
د شوروي اتحاد د سوسیالیستي جمهوریتونو د مخابراتو وزارت دې د کابل � ماسکوترمنځ
راډیو -تیلیگرافي چینل پرانیزي چې په پای کې یې له کابله تر عربي، اروپایي او د
افغانستان د ډیموکراتیک جمهوریت ترگانډیو هېوادونو پورې خپرنیزه او رسنیزه وړتیا
ورلي؛
له " باخترآژانس" سره دې مرسته وشي چې له هندي یو ان آی اینجسۍ سره یو تړون لاسلېک
کړي چې له مخې یې نوموړۍ اینجسۍ د خپلو چینلونو له لارې د افغان وگړو د ژوندانه په
اړه مواد خپاره کړي؛
افغان لوري ته دې له اضافي پرزو سره یو ځای د فارسۍ ژبې ۲۰ تیلي ټایپ وړیا ماشینونه
او د دوه سوه زرو شوروي روبلو په بېه په شوروي کې جوړ اړوند په لاس چلېدونکي
ماشینونه ور ولېږل شي؛
د چارو د سمبالولو لپاره دې یو سلاکار د شپږومېاشتو لپاره د افغان "باختر" آژانس په
واک کې ورکړل شي؛
د تاس د قانونو په کاري او د ټاکلې کارگري تنخوا په ا ډانه کې د افغان "باختر"
آژانس د ایجنسۍ شپږ تنه کارکوونکي دې د درې میاشتـنۍ عملي زده لپاره ومنل شي او د
عملي زده کړو پر مهال دې د عملي زده کړو د زده کوونکو لپاره ځانگړي شوي ژمني توکي [ایخـیـپـپروکا]
ورکړل شي؛
د افغانستان ډیموکراتېک جمهوریت ته د ترانسیفرونو د ځای پرځای کولو، همغاړه کولو او
د پرسونل د روزلو لپاره د ( " خبري موادو �ژ" د اخیستلو او ورکولو) کارپوهان واستوﺉ
الف پ ن (اې پي ان)
د افغانستان په ډیموکراتېک جمهوریت کې د اې پي ان له لارې دې په پښتو او دري ژبو د
" اخبار" د مجلې د هرې گڼې ویشنه شلو زرو ته لوړه شي
سرله ۱۹۸۰زکاله دې د ای پي ان له لارې په پښتو او دري ژبو د ادبي خپرونو کچه را
لوړه شي او په هغې کې دې د تیورۍ ، د شوروي اتحاد د کمونیست گوند د مرکزي کمېټې د
کړنو او په شوروي سوسیالیستي جمهوریتونو کې د سیاسي تجربو او توکمیزې پالیسۍ سکالو
ته لومړیتوبونه ورکړل شي؛
په دري اوپښتو ژبو دې د [ ناد پیسي] {روسي اصطلاح او نامتو خپرونې � ژ} تر نښې
لاندې د انځوریزواخبارونوخپراوي ته سمبالتیا ورکړل شي.
د شوروي سوسیالیستي جمهوریتونو د چاپي خپرونو، چاپـَونو او د کتابونو د سوداگرۍ
دولتي کمېټه دې:
د افغانستان د ډیموکراتېک جمهوریت د اطلاعاتو او کلتور له وزارت سره په همکارۍ کابل
ته د کارپوهانو یوه ډله واستوﺉ چې د چاپی تولیداتو د کچې د سمبالولو، د کارکوونکو
په روزنې او په چاپیزو چارو کې د کورنیو سیمه یزوکارکوونکو د کارپوهنې لوړاوي ته
وده ورکړي؛
د افغانستان د ډیموکراتېک جمهوریت د اطلاعاتو او کلتور له وزارت سره په همکارۍ او د
شوروي سوسیالیستي جمهوریتونو د کارپوهانو او کارپوهنیزو یا مسلکي زده کړو له دولتي
کمېټې سره په یوځای والي دې د ځانگړ شوې ونډې په اډانه کې د افغان چاپوونکو د روزنې
چارې دې سمبال او ترلاس لاندې ونېول شي؛
د شوروي سوسیالیستي جمهوریتونو د نصبولو او ودانولو د چارو له وزارت سره په ملتیا
دې یو سلا کار کابل ته واستول شي چې د آفسیت د اخبار چاپولو د شپږ رنگیزه چاپ -
ماشین په چالانولو کې مرسته وکړي.
۴. د شوروي سوسیالیستي جمهوریتونو د منځنېو اولوړو زده کړو وزارت دې له افغان لوري
سره په گډه د بشري زده کړو په څانگه کې د شوروي د لوړو زده کړو په انستیتیوتونو کې
شل تنه افغان زده کوونکي غوره او هغوی دې د ورځپاڼو، راډیو او ټیلیویزیون په څانگو
کې وروزي او همدا شان د ۱۹۸۰ او ۱۹۸۱ زکلونو لپاره د ژورنالیزم په ښوونځیو کې د
شوروي د لوړو زده کړو په انستیتیوتونو کې د افغان زده کوونکو د منلو په اړه دې له
افغان لوري سره خپلو خبرو ته دوام ورکړي .
۵. د شوروي سوسیالیستي جمهوریتونو د سینماتوگرافۍ دولتي کمېټې له افغان لوري سره په
درَي او پښتو ژبو د یوه گډ لاسوندیز 'مستند' فیلم د جوړولو لپاره د همکارۍ یوتړون
وروستنیو پوړیو ته را رسولی دی چې په هغه کې د افغان وگړو په ژوند کې راغلي
بدلونونه را څرگندیږي او د افغانستان د خپلواکۍ پر وړاندې د پیکینگ او پانگوالو
کړیو ورانکارې کړنې ورغندل کیږي؛ په ازبکستان او تاجیکستان کې د ډبینگ په برخه کې
له افغان لوري سره د شوروي د څیرې او په لاسوندیزو فیلمونو کې دې مرسته وشي.
۶. د توکو، تخنیکي څانگو اوله افغان لوري سره د ټولیزو رسنیو لپاره د مالي مرستو د
برابرونې لگښتونه:
د شوروي سوسیالیستي جمهوریتونو د مالیي چارو وزات:
د ۱۹۸۰زکال او ورپسې کلونو لپاره له دولتي بودېجې څخه له ځانگړي شوي جلا کړل شوي
اختصاصي لگښت څخه دې د تاس او مخابراتو د وزارت لگښت ورکړل شي چې د کابل � ماسکو
ترمنځ د راډیو- ټیلیگراف د چینل د سمبالولو او له کابله د رارسیدونکو مالوماتو د
آخذې آسانتیاوې را برابرې کړي؛
کابل ته د کار پوهانو لگښت دې د شوروي سوسیالیستي جمهوریتونو د دولتي بودیجې له هغې
څانگې څخه چې د بهرنیو هیوادونو لپاره د وړیا مرستو د ورکړې لپاره ځانگړې شوې د
شوروي سوسیالیستي جمهوریتونو د [گوسکومیزدات] او د شوروي سوسیالیستي جمهوریتونو د[
مینموتاژپيڅستروی] له لارې برابرشي؛
په دَري او پښتو ژبو د خپرندویه اینجسۍ د خپرونو د پراخیتا لپاره دې د مالي لگښت په
اړه له ای پې ان سره په گډه پریکړه وشي.
د شوروي سوسیالیستي جمهوریتونو د مخابراتو وزارت:
د کابل اود هېواد د لسو ولایتونو له مرکزونو سره د باخترآژانس د ایجسنۍ د راډیویي
اړیکو د چینلونو لپاره چې ځایونه یې لا د مخه چمتو دي؛ افغان لوري ته دې د سلو زرو
روسي روبلو په ارزښت شل دانې د آرایس او- ۳۰۰ او آرایس او � ۳۰ ترانسیفرونه له
آنتنا او گاسولین سره یو ځای ولیږل شي؛
د افغانستان ډیموکراتېک جمهوریت ته د کارکوونکو د روزلو او د ترانسیفرونو د
سمبالولو او ځای پرځای کولو لپاره دې لس تنه کارپوهان واستول شي.
د مخابراتي توکو د صنایو وزارت دې له خپلې زیرمې څخه په ۱۹۸۰زکال کې د شوروي
سوسیالیستي جمهوریتونو د مخابراتو د وزارت له لارې دې لس آر ایس او ۳۰۰ ترانسیفرونه
ورکړي.
د شوروي سوسیالیستي جمهوریتونو د گاز- پلان اداره دې تاس ته د اسعارو د آزاد بازار
په بیې اتیا زره شوروي روبله ورکړي چې د افغان باخترآژانس لپاره پرې توکې ور واخلي.
د باختر افغان خبري آژنس لپاره د بهرنۍ سوداگرۍ وزارت دې په ۱۹۸۰زکال کې تاس ته د
توکو د رسونې له لگښت سره یو ځای شل د ټایپ زیمنس ماشینونه چې د فارسي ژبې د لېکلو
وړتیا ولري، واخلي.
د هوایي ملکي ترانسپورت وزارت:
له کابله تر ماسکوه - له ماسکوه بیرته تر کابله د شوروي روبلو په لگښت د تاس د
وړاندیزپر بنسټ شپږو تنوافغانانو، او د شوروي سوسیالیستي جمهوریتونو د گوس تلیراډیو
د غوښتنې پربنسټ پینځو تنوافغانانوته دې د تگ او راتگ ترانسپورتي لارې چارې برابرې
شي.
د شوروي روبلو په بیه د شوروي سوسیالیستي جمهوریتونو د مخابراتو د وزارت له مصرفي
بودیجې څخه دې ، کابل ته د شلو آر ایس او ۳۰۰ او آر ایس او ۳۰ ترانسیفرونو، آنتنا
اود تیلو د جنراتورونو د لیږد چارې تر لاس لاندې ونیسي
د شوروي روبلو په بیه د تاس له مصرفي بودیجې څخه د شلو زیمنس ټایپونو او ورسره ا
ضافي پرزو او همدشان تاس ته د اختصاص ورکړل شویو په لاس چلېدونکو ماشینونو لیږد دې
ترکابله په پام کې ونیول شي
د وزیرانو د شوری د بهرنیو سیلانیانو لوی ریاست دې تاس ته اجازه ورکړي چې په ماسکو
کې د افغان مېلمنو زده کوونکود ملیمستون لگښتونه دې د شوروي وگړو لپاره د لگښوتونو
د ځانگړي شوي لیست له مخې ورکړي .
دوېمه کاپي : سکرتر ته
______________________________________________________
ولیږل شوه [ ځای سپین دی]
33vs
د لاسوندي سرچینه او اخځ:
http://www.wilsoncenter.org/index.cfm?topic_id=1409&fuseaction=va2.document&identifier=5034DA02-96B6-175C-9DF6EBC81C8212F3&sort=Collection&item=Soviet%20Invasion%20of%20Afghanistan
