د پاچا كالي - [د ډنمارك كيسه]

يو وخت د زمانې پاچا پر خپل ځان ډېر غاور و. د هغه رنګارنګ كالي (جامې) خوښېدلې. د سلطنت كارونه ترې پاتې وو. ټوله ورځ به يې د هندارې مخې ته تېره كړه. كله به يې يو ډول جامې اغوستې، كله بل ډول.
ځان ته يې ځينې خوشې او بېكاره درباريان راټول كړل او له هغوى به يې پوښتل چې په دې جامو كې څنګه ښكارېدو.
درباريانو به تل د ده د ذوق او د جامې زېبي ستاينه كوله. دوى به په كالو جوړوونكو پسې ګرځېدل چې نوي ډول جامې ورته جوړې كړې. د نورو هېوادونو پاچايان چې به په رسمي سفر راتلل، نو پاچا ته به يې په تحفه كې جامې وركولې.
د ده په ماڼۍ كې د ده د جامو لپاره پوره پوره كوټې جوړې وې، چې په سلګونو جوړه جامې، بوټان او خولۍ په كې ايښودل كېدې.
يوه ورځ د ده ماڼۍ ته دوه جولاګان (له تارنه رخت اوبدونكي) راغلل. دوى سره يو صندوق و او غوښتل يې چې پاچا ته نوى رخت ښكاره كړي.
د ماڼۍ ساتندويانو غوښتل چې د دوى صندوق تالاشي كړي، خو جولاګانو ورته وويل:
دا رخت يوازې د پاچا د ليدلو لپاره دي.
پاچا ته خبر وركړل شو او هغه دواړه جولاګان راوبلل. جولاګان چې دربار ته حاضر شول، نو پاچا ترې غوښتنه وكړه، چې د صندوق سر دې خلاص كړي. خو دوى ورته وويل:
پاچا سلامت، دا ټوكر يوازې ستاسو د ليدو لپاره دى.
پاچا امر وكړ، چې يوې بېلې كوټې ته دې جولاګان وروستل شي، چې يوازې دى په خپله په صندوق كې بند ټوكر وويني. په بله كوټه كې جولاګانو د صندوق سر ليرې كولو نه وړاندې پاچا ته وويل:
د دې ټوکر يوه ځانګړتيا ده.
د پاچا تلوسه په زياتېدو شوه، پوښتنه يې وكړه چې كومه ځانګړتيا؟
يوه جولا ورته وويل:
د دې ټوكر ځانګړتيا په دې كې ده، چې دا يوازې هوښيارو خلكو ته ښكارېږي، يعنې كوم خلك چې د پوهې او عقل خاوندان دي، يوازې دوى دا ټوكر ليداى شي، بېعقلو او ناپوهو كسانو ته به دا ټوكر هېڅ نه ښكاري.
اوس خو پاچا نور هم په شوق صندوق ته نژدې ودرېد. كله چې د صندوق سر پرانيستل شو. نو پاچا ته هېڅ ښكاره نه شول. خو دواړو جولاګانو په لاسونو يو شى رااوچت كړ، بيا يو په كې داسې لاسونه وښورول، لكه چې تكه پر مېز اواروي. بل يو څه لاسونه وڅنډل، داسې لكه چې كومه تكه په هوا كې څنډي. پاچا هك پك ولاړ و. د هغه په فكر دى ډېر هوښيار و، خو په مېز ايښى ټوكر يې نه ليده.
جولاګانو چې ورته وكتل، نو يوه ورته وويل:
پاچا سلامت! ټوكر ته لاس يوسئ، څومره نرم دى.
بل وويل:
رنګونه يې څومره زړه راكښونكي دي.
لومړي وويل:
موږ څو مياشتې دا ټوكر اوبدلى دى.
بيا يې له پاچا نه پوښتنه وكړه:
څنګه عالي جناب! دا ټوكر مو خوښ شو؟
پاچا نه غوښتل چې وښيي دى ټوكر نه ويني او جولاګانو ته بېعقل ښكاره شي. يوه ښه شېبه يې مېز ته كتل او سر يې داسې خوځاوه، ته به وايې د خوښې يا د ناخوښې فيصله كوي. بيا يې جولاګانو ته وويل:
زه غواړم چې زما مشر وزير هم دا رخت وويني او ما ته خپله رايه راكړي.
له كوټې نه بهر يوه پيره دار ته وويل شول چې مشر وزير دې راوبولي. وزير چې راغى نو پاچا ورته وويل:
پر دې مېز دا ټوكر وينئ؟
لومړى خو وزير حيران شو. پاچا ورته وويل:
دا ټوكر يوازې پوهو او هوښيارو خلكو ته ښكارېږي.
وزير ژر وويل:
ښه ښه دا ټوكر... دا خو ډېر ښكلى دى، دا زر زري تارونه يې څومره په هنر له ورېښمو سره ګډ شوي دي.
پاچا چې دا واورېدل، نو په زړه كې نور هم مايوس شو، چې د ده مشر وزير لا تر ده هوښيار دى.
وزير په كې دا هم زياته كړه چې داسې ښكلى ټوكر نه دې ډېرې ښكلې جامې جوړې كړاى شي، چې پاچا دې په خاصو موقعو اغوندي.
د وزير تر دې خبرو وروسته پاچا د خپلې كورنۍ غړي وار په وار راغوښتل چې وګوري دوى ته دا خاص ټوكر ښكاري او كه نه؟
هغوى ته هم د ټوكر د خاصيت خبره رسېدلې وه او هېچا نه غوښتل چې نورو ته كمعقل او ناپوه ښكاره شي. وار په وار ټولو د ټوكر صفت وكړ، نو پاچا فيصله وكړه، چې له دې ټوكر نه دې جامې جوړې كړي. هغه غوښتل چې د ده شاهي خياط (درزي) دې ورله لباس تيار كړي، خو جولاګانو ورته وويل چې دا ټوكر دومره نازك دى، چې دوى به يې پخپله ګنډي.
پاچا جولاګانو ته يو لوى تالار او د اوسېدو كوټې وركړې، چې دوى دې ورته جامې تيارې كړي. جولاګانو په كار لاس پورې كړ. د پاچا د جامو ناپ او پيمايش يې وكړ. پاچا ورته ډېرې پيسې وركړې، دوى به هره ورځ د يوه شي لپاره ترېنه نورې پيسې غوښتلې. كله به يې د سرو زرو ستنې غوښتې، كله به د سرو زرو سيخونه، چې ټوكر پرې ځوړند كړي.
يوه مياشت تېره شوه. د ملك ټول خلك خبر شول، چې د پاچا لپاره مخصوصې جامې په جوړېدو دى. د پاچا د زېږېدو ورځ رانژدې شوه. نو ده فيصله وكړه، چې د شاهي جشن لپاره به دا ځانګړې جامې اغوندي. دا خبره ډنډوره شوه، چې د پاچا د زېږېدو په ورځ به دى په اس د ښار د لارو كوڅو نه تېرېږي او هوښيار خلك به د پاچا جامې ليداى شي.
د جشن په ورځ دواړو جولاګانو پاچا ته تيارې جامې يووړې، چې دى يې په غاړه كړي. هېچا څه نه ليدل. خو پاچا چې دا جامې اغوستې، نو داسې فكر يې كاوه، چې نورو ته ښكاري. بيا يې خپل تاج پر سر كړو، بوټان يې په پښوكړل او پر اس سپور شو.
د ماڼۍ د لويې دروازې نه د پاچا جلوس راښكاره شو. ورسره په شاهي ګاډيو او بګيو كې د ده د كورنۍ نور غړي ناست وو. بينډ باجې غږېدې، په لارو كوڅو كې ولاړو عامو خلكو كتل چې پاچا هېڅ جامې نه دي اغوستي، خو هېچا له شرم او وېرې غږنه كاوه. هر چا داسې ګڼله چې نورو ته د پاچا جامې ښكاري.
پاچا په اس سپور روان و او فكر يې كاوه، چې زما د ملك خلك څومره پوهه او عقل لري. يوازې زه په كې بېعقل يم، كه دوى خبر شي، چې زه دا جامې نه وينم، نو سمدلاسه به مې له تخت څخه ليرې كړي.
د جلوس د كتلو لپاره يو ماشوم هم ورغلى و او د خلكو په ګڼه ګوڼه كې ده ته چې ځاى پيدا نه شو،نو نژدې ونې ته وروخوت او هلته نه يې د شاهي جلوس ننداره كوله. كله چې ده پاچا وليد، نو په چيغه يې وويل:
پاچا خو بربنډ دى.
بيا كټ كټ په خندا شو. ټول خلك خاموش شول. چې په دې كې د هلك غږ بيا راپورته شو:
پاچا سلامت خو بربنډ دى. جامې يې نه دي اغوستي.
په دې وخت كې د خلكو په ګڼه ګوڼه كې په ورو غږ خلكو له يو بل نه پوښتنه كوله، چې پاچا په رښتيا څه نه وو اغوستي.
پاچا د ټول ملت په مخكې خجالت شو. اوس دى پوه شو چې جولاګانو ورسره چل كړى و. سمدستي يې د اس مخ بېرته ماڼۍ ته واړاوه او په چټكۍ يې د خلكو مخې نه ځان ليرې كړ. هلته په رسېدو خبر شو، چې جولاګانو له وخته خپل مال دولت راټول كړي او له هغه ځايه يې پښې سپكې كړې وې.
پاچا نورې جامې واغوستې او امر يې وكړ، چې هغه ماشوم دې ورته حاضر كړاى شي. د ماشوم مور و پلار په وېره وو. خو كله چې دوى د پاچا په دربار كې حاضر شول، نو ده ماشوم له ځان سره پر تخت كښېناوه او ټولو ته يې وويل:
زما په مملكت كې تر ټولو هوښيار او د پوهې خاوند دا ماشوم دى، ځكه چې دى رښتيا ويلاى شي. نور تاسو ټول بېعقله او ناپوه يئ. ځكه چې په تاسو كې د رښتيا ويلو جرئت نه شته. پاتې شوم زه... نو زه په خپله هم ناپوه يم، چې دوو جولاګانو راله دوكه راكړه.
بيا يې ماشوم ته وويل:
ته چې لوى شې او زه ژوندى وم، نو ته به زما مشر وزير شې. زه باور لرم، چې په هغه وخت كې به هم ته له رښتيا ويلو نه، نه وېرېږې.