چرا وزارت اطلاعات و کلتورملي نداشته باشيم؟

محمد ظريف رسا
سيمينار اخيري که راجع به مسايلي چون وحدت ملي، دموکراسي و انتخابات در وزارت اطلاعات و کلتور برگزار شده و از طريق تلويزيون دولتي افغانستان به نشر رسيد، نشان داد که تحقير و توهين يک گروه خاص قومي در کشور و بذرافشاني براى نفاق ملي در افغانستان هيچ حساسيتي را در اداره کنندگان وزارتخانه اطلاعات و کلتور بر نمي انگيزد.
ترکيب سيمينار، طرز طرح مسايل و نحو اداره ان حکايت از مشکلي ميکرد که وزارتخانه مذکور به ان گرفتار است، يعني، مشکل ملي نبودن وزارت اطلاعات و کلتور.
ما هميشه راجع به ضرورت تشکيل اردوى ملي و پوليس ملي ميشنويم، اردو و پوليسي که از تمام کشور نمايندگي کرده بتواند و مردم هيچ قوم و منطقه افغانستان خود را در ان بدون نقش و حضور متناسب احساس نکند.
با توجه به اينکه تشکيل اردو و پوليس ملي با ايجاد ثبات دايمي و صلح پايدار در کشور ارتباط تنگاتنگي دارد، به ضرورت ان بيشتر تاکيد شود و نه تنها مردم افغانستان بلکه جامعه جهاني و در راس- سازمان ملل متحد نيز از ايجاد اردو و پوليس ملي پشتيباني بعمل مي اورد و کمک در پروسه تشکيل ان را از وظايف خود ميداند.
ولى اهميت ويژه ملي بودن اردو و پوليس را نبايد به معناي عدم ضرورت به ملي بدون ساير ارگانهاي وابسته حيات ملي مردم افغانستان دانست.
با توجه به نقش کليدي که وزارت اطلاعات و کلتور در حفظ و شگوفايي فرهنگ ملت افغان و ارايه خدمات اطلاعاتي دارد، ملي بودن اين ارگان رانيز بايد از اولويت هاي دولت انتقالي اسلامي افغانستان قلمداد کرد.
زمانيکه بعد از فرار طالبان و سقوط رژيم نکبت بار انها خلاى قدرت در کابل احساس شد، قوت هاي شوراى نظار شهر کابل را على الرغم تفاهم قبلي ميان رهبران جبهه شمال و جريان روم به تصرف خود دراوردند. در ان زمان تصرف يکجانبه کابل با انتقاداتي از جانب جريان روم مواجه شد، ولى احمدولى مسعود از رهبران جبهه متحد ملى اسلامي افغانستان در مصاحبۀ با بي بي سي اظهار داشت که ضرورت فوري براى تامين امنيت از يکطرف و عدم حضور جريان روم در کشور- از طرف ديگر، قوتهاي مستقر در شمال کابل را ترغيب کرد، که به کنترول در اوردن پايتخت کشور عجله کنند.
ولى با وجود اين وضعيت وزارت دفاع از همان اغاز کار خود را متعهد به ايجاد اردوى ملي کرد و درين راه، هرچند با کندي گامها برداشت، ولى پروسه مذکور را تا امروز نيز ادامه داده است. بدون شک که پروسۀ تشکيل اردوى ملي و پوليس ملي بنا بر دلايلي که ميتوان حدس زد، سرعت لازم را ندارد، ولى حداقل دست اندرکاران امور مربوطه، ملي کردن اردو و پوليس را از اهداف عمده ارگانهاي خود ميدانند و دارند لنگان لنگان قدم بر ميدارند.
تقاضاى عدالت اجتماعي و تحکيم اخوت ملي اين بود که پروسه ملي سازي در ساير ارگانها، بويژه در وزارت اطلاعات و کلتور که متاسفانه مشکلات زيادي در زمينه دارد، نيز اغاز يابد، ولى حالا که در استانه انتخابات سرتاسري قرار داريم، از پروسه ملي سازي در وزارت اطلاعات و کلتور هيچ خبري نيست.
منظور از ملي کردن وزارت اطلاعات و کلتور تنها اين نيست که به اقوام و باشندگان تمامي مناطق افغانستان سهم متناسبي داده شود، بلکه مهمتر اين است که حد اقل در توزيع پست هاي کليدي اين وزارتخانه و امکانات ان به فرهنگيان هر دو زبان رسمي کشور نقش مساوي و متوازني داده شود. اگر مي بينيم که در راديو و تلويزيون افغانستان با يکي از دو زبان رسمي کشور برخورد نابرابر صورت ميگيرد و به حاشيه فرهنگ کشور رانده ميشود و يا اگر مشاهده مي کنيم که در سيمينار تحت سرپرستي وزارت اطلاعات و کلتور بزرگترين گروه قومي افغانستان تحقير و توهين ميشود و سخنان رکيک و توهين اميز به نام دموکراسي و زير لواي ازادي از طريق تلويزيون دولتي به نشر ميرسد، علت ان را بايد در نبود يک ترکيب ملي در وزارتخانه مذکور جستجو کرد.
طبق امار در وزارتخانه مذکور در پست هاي مديريتي، تنها هشت در صد به افرادي داده شده است، که به زبان و فرهنگ پشتونها اشنايي دارند و اين فيصدي در اداره هاييکه به تعميم فرهنگ ميپردازند از اين هم کمتر است.
اگر وزارتخانه مذکور شکي در اين احصايه ها ميکند لطفآً اعلام دارد که تعداد فرهنگيان زبان پشتور در وزارتخانه انها چقدر است!
اگر دولت انتقالي اسلامي افغانستان براي تامين عدالت در وزارت اطلاعات و کلتور و رفع تبعيض در ان جا اقدامي نکند وضعيت بيش از بيش وخيم خواهد شد و مسووليت اين وضعيت ناگوار پيش از همه به دوش جناب کرزى خواهد بود، زيرا اگر اقاى کرزى استدلال ميکند که به خاطر حفظ ثبات شکننده موجود- نميتواند تشکيل اردوى ملي را سرعت ببخشد و پروسه خلع سلاح را عملي کند، شايد استدلال وى تايک احدى مورد قبول جامعه باشد ولى در مورد ملي نه کردن وزارت اطلاعات و کلتور هيچ دليلي نخواهد داشت.(84)